Cần phải khẳng định, chuyện “dễ ăn” là có, nhưng chỉ trong ngắn hạn, và cũng như nhiều thị trường mới khác, PS tạo cho NĐT cảm giác “dễ ăn” ban đầu nhưng để có thể tồn tại với TT lại là chuyện rất khác.
Ông Kiệt Nguyễn, một nhà môi giới chứng khoán kỳ cựu chia sẻ, kỷ luật là yếu tố quan trọng nhất để NĐT giao dịch trên TTPS. Những nhà đầu tư (NĐT) PS chuyên nghiệp (trader) thường đặt ra mục tiêu lợi nhuận cũng như ngưỡng cắt lỗ nhất định hằng ngày. Nếu trong ngày chạm đến các ngưỡng này, trader sẽ có xu hướng nghỉ ngơi để tính toán và chuẩn bị cho các phiên tiếp theo. Đa phần NĐT bị thua lỗ PS bởi… lãi lớn, vì lúc này tâm lý NĐT sẽ chủ quan, đã lãi còn muốn lãi hơn và có thể sai lầm liên tiếp.
Một điểm cần lưu ý là tỷ lệ ký quỹ của PS là rất lớn, nếu như trên TT cơ sở NĐT có 50 đồng chỉ được vay thêm 50 đồng nữa để mua danh mục 100 đồng (tức tỷ lệ 50:50 hay 1:1). Còn trên TTPS, NĐT chỉ cần có 15 đồng và được vay đến 85 đồng nữa. Tỷ lệ vay trên TTPS cao cũng đồng nghĩa với lợi nhuận lớn nhưng kèm theo đó là những rủi ro mà đôi khi NĐT cũng chưa chuẩn bị kỹ để sẵn sàng đón nhận. Nếu NĐT sử dụng vốn với tỷ lệ 15:85 thì chỉ cần giá HĐTL giảm 15% trong phiên sẽ mất sạch vốn (cháy tài khoản).
Tuần rồi, trong một nhóm các NĐT “đánh” PS đã xảy ra chuyện khá bi hài. Diễn biến ba phiên đầu tuần cho thấy khả năng VN Index có thể xuyên thủng mốc 900 điểm (thực tế đã thủng) và lùi về 850 điểm hay 800 điểm. Nguyên tắc đánh PS là khi TT xuống, NĐT sẽ tiến hành mượn và bán HĐTL để khi giá rẻ sẽ mua trở lại để có lãi nhờ chênh lệch.
Tuy nhiên, cũng như tuần trước nữa, TTCK lại hồi phục vào hai ngày cuối tuần đã phá sản kế hoạch bán PS vì bán giá thấp mà phải mua giá cao để trả hàng đồng nghĩa với thua lỗ. Trong nhóm PS kể trên, một số môi giới non kinh nghiệm và tính toán sai đã phải xin lỗi khách hàng của mình và thay đổi các mô hình dự báo. Nhưng một số NĐT không hài lòng thậm chí đã đứng lên “chiếm quyền” tư vấn và khuyến nghị của môi giới nhưng nói cũng không mấy ai nghe vì không có cơ sở thuyết phục.
Ông Trí Lê, Giám đốc Chi nhánh quận 3 của Công ty CK Phú Hưng, phân tích, một trong những điểm hấp dẫn nhất của PS chính là NĐT có thể mua/bán các chỉ số của TT thay vì phải chọn cổ phiếu như TT cơ sở. Nếu tin vào khả năng hồi phục có thể mua HĐTL thay vì phải chọn cổ phiếu có sức bật. Bên cạnh đó NĐT có thể giao dịch trong ngày thay vì đợi T+3.
Nhưng cũng cần biết rằng, để có thể giao dịch hiệu quả, NĐT cần phải học nhiều kỹ năng, chẳng hạn phân tích biểu đồ kỹ thuật, phán đoán xu hướng TT và cẩn trọng khi giao dịch. Cần xác định rõ mức độ rủi ro có thể chấp nhận được trước khi giao dịch PS để tránh những cú sốc về nguồn vốn cũng như tâm lý.
