Bảo vệ thiên nhiên trước các dự án

Chúng ta đang chứng kiến ngày càng nhiều hơn những vụ việc thiên nhiên bị xâm phạm nặng nề đến mức biến dạng, mất mát đến mức bị tàn phá.

Đáng tiếc, những sự vụ trên, trong một số trường hợp, lại được khoác chiếc áo nhân danh những công việc mang ý nghĩa tốt đẹp: bảo tồn văn hóa, lịch sử, khai thác tiềm năng địa phương để phát triển du lịch phục vụ cộng đồng, tạo công ăn việc làm cho người dân sở tại, đem lại nguồn thu cho địa phương…

Hơn cả đáng tiếc, còn đáng phê phán, lên án khi sự nhân danh đó trở thành bình phong cho những việc làm sai trái gây hậu quả nặng nề; thậm chí, khi sự nhân danh còn được dung túng, che giấu.

Việc cảnh báo bây giờ, có lẽ không còn là gióng hồi chuông về sự “nhiệt tình cộng thiếu hiểu biết”. Mà đáng kêu cứu ở mức độ có những cá nhân, đơn vị, tổ chức nhân danh ý nghĩa tốt đẹp để xâm phạm vào thiên nhiên một cách có tính toán, lạnh lùng, công khai.

Nhưng dù ở mức độ nào, thì khi các vụ việc bị phát hiện, và trước đó, khi các hành vi tác động được thực hiện, dù âm thầm hay ngang nhiên, thì thiên nhiên cũng đã bị thương nặng rồi! Khi đó cùng với sự tổn hại còn kéo theo việc xử lý, sửa chữa, phục hồi gây tốn kém về mọi mặt, tiền của, sức người, thời gian...

Nhiều ý kiến đang đặt ra vấn đề kiểm soát chặt chẽ hơn quy trình báo cáo, xin phép, tổ chức việc thẩm định, cấp phép cho những dự án có yếu tố tác động đến thiên nhiên. Nên chăng, bổ sung thêm những điều khoản, quy định cụ thể mang tính giám sát liên tục đối với các dự án đó. Thí dụ, nhà đầu tư, đơn vị thi công… phải có trách nhiệm định kỳ báo cáo tiến độ, tình hình triển khai đến cơ quan chức năng bằng tư liệu xác thực như văn bản, hình ảnh, số liệu đo đạc... Và đó là yêu cầu bắt buộc. Nhất là trong bối cảnh cái sai, sự vi phạm luôn có nguy cơ xảy ra. Và cơ quan chức năng thường phàn nàn là lực lượng mỏng nên khó kiểm soát, phát hiện.

Dĩ nhiên, khó có ai định làm sai hoặc đã làm sai mà muốn tự “tố” mình. Nhưng nếu đã thành quy định bắt buộc thì phải thực hiện, và người ta phải có ý thức làm đúng ngay từ đầu cũng như trong suốt quá trình triển khai một dự án. Nếu không làm theo quy định thì sẽ không được triển khai, hoặc bị dừng dự án. Thậm chí, muốn che giấu cho việc làm sai cũng khó.

Như vậy, thiên nhiên sẽ được bảo vệ ngay từ đầu và liên tục.