Ở Hà Nội, có những ngôi trường thâm nghiêm hàng trăm năm tuổi. Trường THPT Chu Văn An (tiền thân là Trường Bưởi) nằm kề hồ Tây thơ mộng, được chính quyền Pháp thành lập từ năm 1908, đến nay đã 111 tuổi. Trải qua bao thăng trầm biến cố, ngôi trường này vẫn bền bỉ duy trì truyền thống “dạy tốt - học tốt”, với nhiều tấm gương nhà giáo mẫu mực, như thầy Dương Quảng Hàm, Hoàng Xuân Hãn... Trường THCS Trưng Vương ở phố Hàng Bài có lịch sử hơn 100 năm nay, ghi dấu bề dày về thành tích học tập đáng nể của học sinh nơi đây. Trụ sở cổ kính của Trường đại học Dược Hà Nội, tiền thân là khoa Dược, Trường Y - Dược Đông Dương ra đời từ năm 1902, nằm trên con phố Lê Thánh Tông, là nơi đào tạo nhiều dược sĩ tài năng. Cũng trên phố Lê Thánh Tông còn có giảng đường của Trường đại học Tổng hợp Hà Nội (cũ) với chiếc cổng sắt thân thương cùng những bậc thềm hình vòng cung bước xuống khoảng vỉa hè rộng rãi, thoáng đãng. Trường đại học Bách khoa trên đường Giải Phóng độc đáo với cổng hình pa-ra-bôn lạ lẫm. Địa điểm Trường đại học Công đoàn hay Trường đại học Thủy lợi, ở phố Tây Sơn, rợp mát bóng cây xanh... Còn nhiều nữa những ngôi trường cổ kính, rêu phong nằm trong nội đô được đầu tư đầy đủ thiết bị tiện nghi phục vụ việc đào tạo nhiều thế hệ học sinh, sinh viên.
Còn nhớ thời chiến tranh “bom rơi, đạn nổ”, cuộc sống đói nghèo lưu lạc, nhưng tinh thần hiếu học luôn bao trùm khắp xóm thôn, làng mạc. Những lớp học dã chiến cơ động dưới giao thông hào hay tạm bợ trong nhà tranh vách đất hoặc nghiêm tịnh chốn đình chùa, miếu mạo. Giữa khoảng lặng yên ắng hiếm hoi của chiến tranh, đó đây vang vọng tiếng ê a đọc bài say sưa của con trẻ. Mỗi khi còi báo động hú liên hồi, các thầy, cô cùng các em học trò đầu đội mũ rơm khẩn trương xuống hầm trú ẩn. Không tránh khỏi nước mắt bi thương, mỗi lần bom đạn rớt trúng lớp học, khăn tang ngập trắng sân trường...
Đất nước đổi mới, cuộc sống được cải thiện, hệ thống trường lớp không ngừng phát triển. Bây giờ, ở tận vùng ngoại thành xa xôi Mỹ Đức, Thạch Thất, Ba Vì, Sơn Tây… hàng loạt ngôi trường khang trang tươm tất thay thế những lớp học xuống cấp. Không ít trường học vùng nông thôn phấn đấu đạt chuẩn quốc gia, dần nâng cao chất lượng dạy tốt - học tốt. Những năm gần đây luôn xuất hiện những tấm gương học trò nghèo vượt khó, thi đỗ đầu đại học, rạng danh gia đình, làng quê. Dường như sự học ngày càng được cha mẹ quan tâm nhiều hơn. Không chỉ khuyến khích con thi vào trường điểm, trường tốp đầu, nhiều gia đình dư dả còn cho con cái du học ở những nước có thành tích giáo dục vượt trội.
Ai cũng thường trải qua tuổi học trò thơ ngây mơ ước. Hình ảnh về ngôi trường, thầy cô, bạn bè thân yêu luôn in đậm trong tâm hồn chúng ta theo suốt cuộc đời. Bất chợt ngày nào đó, có dịp ngang qua con đường quen thuộc, nơi thấp thoáng bóng dáng ngôi trường ngói đỏ, tường rêu từng ghi dấu bước chân ngày thơ bé, lòng ta không khỏi lâng lâng trào dâng cảm xúc dạt dào.
Ngôi trường ngói đỏ, tường rêu
Chưa chính thức khai giảng, nhưng ở nhiều nơi, học sinh đã rục rịch tới trường. Sau chuỗi ngày nghỉ hè vui chơi thỏa thích, các em thật sự phấn chấn khi được gặp lại bạn bè, thầy cô.
