Mở rộng mô hình hợp tác xã nông nghiệp thông minh

Nhiều năm nay, các tiêu chí thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) được triển khai ở nhiều địa phương tại Hà Nội, nhưng trên thực tế việc quản lý, giám sát thực hiện bộ tiêu chí này không hề đơn giản, khiến người tiêu dùng còn nghi ngại chất lượng nông sản. Để thay đổi điều này, Hợp tác xã (HTX) Rau quả sạch Chúc Sơn (Thị trấn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ) đã áp dụng quy trình quản lý điện tử e-VietGAP, bước đầu được người tiêu dùng tin cậy.

Sơ chế rau an toàn tại HTX Rau quả an toàn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ.
Sơ chế rau an toàn tại HTX Rau quả an toàn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ.

HTX Rau quả sạch Chúc Sơn được thành lập giữa năm 2016, với 26 thành viên. Không chỉ cùng nhau đóng góp vốn, đất đai sản xuất, điều quan trọng nhất là các thành viên khi gia nhập HTX đều phải thống nhất sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn VietGAP để tạo ra các loại rau quả sạch, an toàn cho bản thân và người tiêu dùng. Vì thế, ngay khi mới thành lập, HTX đã phối hợp ngành nông nghiệp tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP cho các thành viên; mời một số kỹ sư nông nghiệp làm kỹ thuật viên để vừa đào tạo, hướng dẫn trực tiếp người dân, vừa giám sát kỹ thuật trong suốt quá trình sản xuất. HTX cũng mạnh dạn đầu tư hơn 5.000m2 nhà màng, nhà lưới để hạn chế ảnh hưởng bất lợi của thời tiết, sâu bệnh và hệ thống tưới nước tiết kiệm để trồng các loại rau trái vụ có hiệu quả kinh tế cao. Đặc biệt, thông qua dự án do Viện Phát triển công nghệ và giáo dục phối hợp Ngân hàng Thế giới hỗ trợ, HTX đã chủ động tiếp cận công nghệ viễn thám, hệ thống quan trắc thời tiết vào sản xuất rau an toàn. Một trạm thời tiết thông minh i.Mentos 3.3 A-G với hệ thống quan trắc tự động và ca-mê-ra quan sát hoạt động liên tục 24/24 giờ, truyền hình ảnh về khu nhà điều hành. Hệ thống này cho phép dự báo nhiệt độ, tốc độ gió, lượng mưa để nông dân chủ động xây dựng kế hoạch chăm sóc, bảo vệ rau; cập nhật toàn bộ thông tin từ khâu làm đất, gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch đến in tem nhãn tự động.

Kỹ thuật viên Bùi Minh Phú cho biết, hệ thống này giúp công khai, minh bạch toàn bộ quá trình sản xuất. Nông dân không phải ghi chép nhật ký sản xuất bằng tay mà toàn bộ các dữ liệu, nhất là việc sử dụng các loại phân bón nguồn gốc sinh học có đúng chủng loại, liều lượng, thời gian cách ly, bảo đảm an toàn hay không đều được lưu trữ trên hệ thống bằng nhật ký điện tử. Thông qua nhật ký điện tử bằng hình ảnh trực quan sinh động, các trưởng nhóm sản xuất sẽ cập nhật, theo dõi quá trình sản xuất. Những thông tin này được tích hợp đồng bộ trên mạng in-tơ-nét trực tuyến và tem mã vạch dán trên mỗi sản phẩm, sau khi sản phẩm được sơ chế, đóng gói cẩn thận. Người tiêu dùng có thể truy xuất nguồn gốc nông sản bằng hình ảnh công khai, minh bạch trên mạng in-tơ-nét hoặc quét thông tin từ tem sản phẩm.

Nhờ áp dụng chặt chẽ, nghiêm ngặt quy trình, kỹ thuật sản xuất và được giám sát liên tục bằng ca-mê-ra, các sản phẩm của HTX Rau quả sạch Chúc Sơn có chất lượng tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Nhiều bếp ăn tập thể lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, siêu thị đặt hàng. Sản lượng trung bình đạt khoảng 2 tấn/ngày và đều được tiêu thụ hết. Giá trị sản xuất đạt từ 26 đến 28 triệu/sào/năm, tương đương khoảng 800 triệu đồng/ha/năm. Ngoài trồng rau quả theo tiêu chuẩn VietGAP, HTX cũng hợp tác với tỉnh I-ba-ra-ki (Nhật Bản), áp dụng thí điểm sản xuất rau theo công nghệ Nhật Bản trên diện tích hơn 1.000 m2, cung cấp nhiều sản phẩm chất lượng cho những người Nhật Bản đang sinh sống tại Hà Nội.

Chủ tịch HĐQT HTX Rau quả sạch Chúc Sơn Hoàng Văn Khảm cho biết, hiện nay người tiêu dùng rất khó phân biệt rau an toàn và không an toàn trên thị trường. Vì thế, HTX đã tìm đến công nghệ hiện đại có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm trên thiết bị thông minh để công khai, minh bạch quá trình sản xuất, lấy lại niềm tin của người tiêu dùng. Không chỉ truy xuất sản phẩm, người tiêu dùng như được tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, yên tâm về chất lượng sản phẩm nhờ hệ thống ca-mê-ra giám sát hoạt động 24/24 giờ và có thể kiểm tra chi tiết hình ảnh được ghi lại trong thời gian 30 ngày.

Mới đây, khi đến thăm HTX Rau quả sạch Chúc Sơn, đồng chí Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã biểu dương kết quả của mô hình sản xuất này, vừa tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng phục vụ người tiêu dùng, vừa nâng cao thu nhập cho nông dân. Mô hình có tác dụng lớn, là hình mẫu để người dân khu vực chung quanh, những người chưa vào HTX và nông dân Thủ đô có điều kiện học hỏi, nhân rộng trên địa bàn thành phố Hà Nội để thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Bên cạnh đó, đồng chí Hoàng Trung Hải cũng khuyến khích HTX mở rộng diện tích, quy mô sản xuất; tăng cường áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất, chấm dứt lối sản xuất thủ công, manh mún để phát triển bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, xây dựng thương hiệu. HTX cần tính đến liên kết với doanh nghiệp để hướng tới sản phẩm không chỉ phục vụ người tiêu dùng Thủ đô, người nước ngoài sinh sống tại Hà Nội, mà còn có thể xuất khẩu.