Điểm thời sự

Nền kinh tế “xanh” ở Costa Rica

Costa Rica đang dần hoàn thành mục tiêu năm thứ 5 liên tiếp sản xuất 98% điện năng từ các nguồn năng lượng tái tạo. Những lợi ích to lớn và lâu dài từ việc phát triển kinh tế dựa trên các nguồn lực “xanh” giúp Costa Rica tiếp tụp là hình mẫu phát triển lý tưởng, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt những thách thức cấp bách về môi trường.

Người dân Costa Rica lắp đặt hệ thống điện mặt trời. Ảnh | RACUNALO.COM
Người dân Costa Rica lắp đặt hệ thống điện mặt trời. Ảnh | RACUNALO.COM

Sở hữu những “ưu đãi” từ thiên nhiên, như hệ thống dày đặc các sông, ngòi, đập và núi lửa, cùng lượng mưa bình quân đứng thứ tư thế giới, Costa Rica có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển năng lượng tái tạo. Chính phủ Costa Rica cho biết, trong chín tháng đầu năm 2019, nước này đã tạo ra 98,84% năng lượng từ các nguồn thay thế và dự báo có thể đạt mức 99% vào cuối năm nay. Theo Trung tâm Kiểm soát năng lượng quốc gia Costa Rica, thủy điện giữ tỷ trọng lớn nhất trong các nguồn năng lượng, chiếm 67,5% sản lượng điện cả nước, tiếp đó là các nguồn: gió (17%), địa nhiệt (13,5%), sinh khối và mặt trời (0,84%). Dự kiến, năm 2019 sẽ là năm đầu tiên tỷ lệ sản lượng điện từ các nguồn năng lượng sạch, không phải là thủy điện, của quốc gia Trung Mỹ này vượt ngưỡng 30%.

Chính phủ Costa Rica đang đẩy mạnh triển khai Kế hoạch quốc gia về phi các-bon hóa giai đoạn 2018-2050. Mục tiêu là xóa bỏ hoàn toàn việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2050 và đẩy mạnh sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như một hành động cụ thể, nhằm góp phần vào nỗ lực chung của toàn cầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Tổng thống Costa Rica An-va-ra-đô Kê-xa-đa nhấn mạnh, phi các-bon hóa là một trong những nhiệm vụ quan trọng bậc nhất đối với trái đất ngày nay và Costa Rica phấn đấu trở thành một trong những quốc gia đầu tiên hoàn thành mục tiêu này.

Costa Rica nỗ lực phi các-bon hóa không chỉ về năng lượng. Cũng giống nhiều nước khác, phương tiện giao thông là nguồn phát thải lớn nhất ở Costa Rica. Theo kế hoạch của chính quyền Xan Hô-xê, 70% xe buýt và ta-xi hoạt động tại Costa Rica vào năm 2035 sẽ không phát khí thải. Đến năm 2050, quốc gia Trung Mỹ phấn đấu có hệ thống giao thông công cộng xanh, sạch, thay thế toàn bộ các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch hiện tại, gồm 1,5 triệu ô-tô, xe máy, xe tải, xe khách bằng những phương tiện tương đương chạy bằng điện. Chính phủ Costa Rica dự kiến hoàn thành 34 trạm sạc siêu tốc cho ô-tô điện trong năm 2019, hình thành nên mạng lưới trên cả nước và tiếp tục mở rộng trong các năm tiếp theo. Chỉ trong vòng 20 phút, các lái xe có thể sạc được tới 80% ắc quy của ô-tô tại các trạm sạc thế hệ mới này. Bảo đảm an ninh năng lượng sẽ là giải pháp tốt nhất để không bị ảnh hưởng bởi giá dầu, trong khi hệ thống giao thông vẫn giữ cho không khí sạch sẽ và bảo vệ sự đa dạng sinh học.

Bên cạnh năng lượng “xanh”, Costa Rica còn nổi tiếng bởi sự phát triển mạnh mẽ của loại hình du lịch sinh thái với hệ động thực vật đa dạng. Là một trong những mũi nhọn kinh tế, ngành “công nghiệp không khói” chiếm hơn 8% tổng sản phẩm quốc nội Costa Rica. Phần lớn trong số ba triệu khách quốc tế tới Costa Rica mỗi năm đều tham quan các khu bảo tồn và vườn quốc gia. Chính quyền Xan Hô-xê phát động Chiến lược quốc gia về chuyển đổi kỹ thuật số nhằm mở rộng dịch vụ in-tơ-nét tại các điểm công cộng, góp phần cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng các vườn quốc gia. Các công viên quốc gia được trang bị tiện ích từ in-tơ-nét miễn phí, giúp du khách vừa dễ dàng tiếp cận công nghệ, vừa có trải nghiệm độc đáo khi tận hưởng kỳ nghỉ giữa thiên nhiên.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi chính sách năng lượng diễn ra không mấy dễ dàng. Giá thành những dịch vụ gắn với năng lượng sạch vẫn còn cao, thời gian hoàn vốn cho các khoản đầu tư quá lớn có thể kéo dài trong nhiều thế kỷ đối với quốc gia nhỏ và đứng thứ 50 thế giới về GDP như Costa Rica. Song, với những lợi ích thiết thực cho hiện tại và cả tương lai, đất nước Trung Mỹ “nhỏ bé nhưng táo bạo”, theo cách gọi của Tổng thống An-va-ra-đô Kê-xa-đa, đang cho thế giới thấy rõ quyết tâm trở thành một “nền kinh tế xanh”, hiện đại, hướng tới những lợi ích lâu dài của người dân.