Xung kích, tình nguyện tham gia các phong trào chung của tuổi trẻ thành phố luôn là hoạt động nổi bật nhất của sinh viên các trường ĐH, CĐ trên địa bàn thành phố. Các hoạt động như: Tiếp sức mùa thi; các chiến dịch Xuân tình nguyện, Mùa hè xanh; các ngày Thứ bảy tình nguyện, Chủ nhật xanh; Hiến máu tình nguyện; chương trình Trí thức, nhà khoa học trẻ tình nguyện gắn với Đề án Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố tham gia xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2018 - 2022,… đều thu hút hàng trăm nghìn lượt sinh viên tham gia. Hàng nghìn công trình phục vụ dân sinh, cộng đồng đã được hình thành từ sức trẻ tình nguyện của các bạn sinh viên.
Không chỉ tham gia các phong trào chung toàn thành phố, tại các trường ĐH,CĐ; sinh viên cũng tham gia nhiều phong trào thi đua sôi nổi với nhiều công trình tạo được dấu ấn. Có thể kể đến như: Cuộc thi Ý tưởng sáng tạo - Dự án tình nguyện 2019 của Đoàn trường đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh; chuỗi dự án Ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào các hoạt động tình nguyện của Đoàn trường đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh; cuộc thi Bật ý tưởng 2019 của Đoàn trường đại học Luật TP Hồ Chí Minh…
Qua thực tế phong trào, các cơ sở đoàn trường học đã kịp thời đổi mới phương thức tổ chức các hoạt động tình nguyện, tăng cường giải pháp thực hiện hoạt động tình nguyện tại chỗ, tình nguyện thường xuyên tại trường. Sinh viên cũng là một trong những lực lượng nòng cốt, quan trọng tham gia trực tiếp vào các phong trào, cuộc vận động lớn của thành phố như: Người dân TP Hồ Chí Minh không xả rác ra đường và kênh, rạch vì thành phố sạch và giảm ngập nước; hạn chế sử dụng túi ni-lông; tham gia hưởng ứng chương trình Giờ Trái đất; các ngày hội tái chế, ngày hành động vì môi trường, tổ chức các cuộc thi thiết kế không gian xanh, mảng xanh nơi làm việc, học tập…
Phát huy sức sáng tạo của sinh viên, các phong trào thi đua mang tính học thuật, cuộc thi sáng tạo diễn ra sôi nổi tại các trường ĐH, CĐ với nhiều sản phẩm sáng tạo ứng dụng chuyên môn của sinh viên vào thực tiễn. Nhằm tạo không gian khởi nghiệp sáng tạo cho sinh viên, Đoàn trường cao đẳng Công nghệ Thủ Đức đã tổ chức cho sinh viên ứng dụng thực hành một số nghiệp vụ chuyên môn đã được học tập; mời các chuyên gia, doanh nhân thành đạt chia sẻ về các bước khởi nghiệp, cách hình thành ý tưởng sáng tạo.
Còn Đoàn trường đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh đã đề xuất hai đề án Tổ chức đội tình nguyện hỗ trợ thành lập các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học tại các trường trung học phổ thông gắn với chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh và thành lập nhóm nghiên cứu “Sản phẩm khoa học công nghệ ứng dụng trong hoạt động tình nguyện và an sinh xã hội”. Từ đó, đã cho ra đời một số sản phẩm ứng dụng hiệu quả vào thực tế như: Hệ thống tưới cây tự động, chuông hẹn giờ, hệ thống tự động phục vụ cho công trình thanh niên…
Tuy nhiên, hoạt động phong trào đoàn, hội của sinh viên thành phố vẫn còn một số bất cập, hạn chế cần sớm khắc phục. Rõ nhất là sự thụ động của không ít sinh viên trong các phong trào chung dù các cơ sở đoàn, Thành đoàn đã tạo rất nhiều sân chơi để các bạn trải nghiệm, sáng tạo. Hoạt động của khối các trường cao đẳng ngoài công lập còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế, chưa có sự chuyển biến rõ nét ở nhiều mặt. Công tác giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp vẫn có mặt còn hạn chế, quy trình bình chọn tại một số trường chưa bảo đảm theo quy định...
Phó Bí thư Thường trực Thành đoàn TP Hồ Chí Minh Nguyễn Việt Quế Sơn cho biết, Thành đoàn luôn khuyến khích, ghi nhận và tạo điều kiện phát huy ý tưởng sáng tạo, sáng kiến trong đoàn viên, thanh niên; tiếp nhận các ý kiến, hiến kế cho hoạt động đoàn, hội qua các diễn đàn, các cuộc tọa đàm. Luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sinh viên triển khai thực hiện các ý tưởng, sáng kiến vào thực tế.
Đổi mới hoạt động công tác đoàn và phong trào thanh niên ở thành phố luôn là yêu cầu được đặt ra không chỉ với các đoàn trường ĐH, CĐ mà cả với Ban Thường vụ Thành đoàn. Để công tác đoàn, phong trào hội ngày càng mới mẻ, thu hút nhiều bạn trẻ cần sự chung tay, sáng tạo và tinh thần cống hiến, xung kích nhiều hơn nữa của các bạn sinh viên. Các đoàn trường ĐH, CĐ cần phát huy hơn nữa hiệu quả của việc truyền thông trên mạng xã hội để các hoạt động lan tỏa rộng rãi hơn; định hướng và tư vấn cho sinh viên sự lựa chọn phù hợp, bổ ích phục vụ cho việc học tập và sinh hoạt hằng ngày.
