Các nhóm, ngành có sản phẩm chủ lực mà thành phố xác định gồm: Cơ khí - tự động hóa, điện - điện tử, công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, y tế và nông nghiệp. 10 tháng năm 2019, tính chung các nhóm ngành này có mức tăng trưởng khá cao với 7,3%, trong đó, ngành điện tử tăng 21,6%; ngành cơ khí 7,7% so cùng kỳ năm 2018. Hiện, sản phẩm chủ lực của thành phố ở các ngành: Công nghiệp chiếm 54% giá trị toàn ngành; nông nghiệp chiếm 61% giá trị toàn ngành. Các sản phẩm chủ lực này có khả năng thay thế, cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu và hướng đến thị trường xuất khẩu bền vững.
Theo các chuyên gia, các nhóm ngành chủ lực này vẫn chưa khai thác hết tiềm năng vốn có của thành phố. Ðầu ra và sự liên kết giữa các nhóm sản phẩm chủ lực hiện nay thiếu chặt chẽ, chưa có điểm chung trong kết nối cho nên chưa có đầu ra bền vững, chưa phát huy hết tiềm lực để phục vụ cho sự phát triển kinh tế của thành phố. Do đó, cần xác định những khó khăn trong hợp tác liên kết giữa các bên và đề xuất các cơ chế, chính sách; phân tích nhu cầu về phát triển, chuyển giao công nghệ của các doanh nghiệp để từ đó định hướng phát triển các sản phẩm chiến lược của doanh nghiệp; nhận định năng lực nghiên cứu của các tổ chức khoa học - công nghệ, các trường/viện nghiên cứu cùng các kết quả có thể chuyển giao cho doanh nghiệp... Qua đó, để thành phố vạch ra các chiến lược trong liên kết bốn nhà, đem lại hiệu quả cao nhất để phát triển sản phẩm chủ lực của các nhóm ngành.
GS,TS Nguyễn Kỳ Phùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố cho rằng: "Thông qua kết nối giữa Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Công thương và ngành ngân hàng, thành phố đã chú trọng liên kết, thúc đẩy, hỗ trợ hoạt động đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp. Với việc xác định lấy doanh nghiệp là trung tâm của hoạt động đổi mới khoa học - công nghệ, tại thành phố đã xuất hiện nhiều mô hình hợp tác giữa trường/viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Xét ở cấp độ kết quả, có các hình thức hợp tác, đó là: Hợp tác trong nghiên cứu khoa học - công nghệ; thương mại hóa các kết quả nghiên cứu; thúc đẩy khả năng lưu chuyển của sinh viên; thúc đẩy sự vận động, lưu chuyển của giới hàn lâm; xây dựng và thực hiện chương trình đào tạo; hỗ trợ các tỉnh, thành phố khác đổi mới sáng tạo và các hoạt động khởi nghiệp; tham gia quản trị nhà trường. Trên cơ sở liên kết này, nhiều năm qua, các chương trình hỗ trợ của thành phố đã tạo dựng cơ chế liên kết hợp tác các bên với kết quả khả quan. Hơn 90% số nhiệm vụ khoa học và công nghệ xuất phát từ yêu cầu đổi mới công nghệ thiết bị, dây chuyền sản xuất của doanh nghiệp. Cũng theo Sở Khoa học và Công nghệ thành phố, từ năm 2016 đến nay, đơn vị này đã thực hiện được 116 đề tài, dự án với tổng kinh phí đầu tư gần 205 tỷ đồng, qua đó, chuyển giao 95 sản phẩm thiết bị, công nghệ cho doanh nghiệp phục vụ sản xuất, có chất lượng tương đương với sản phẩm nhập khẩu.
Nói về kết quả xây dựng nhóm sản phẩm chủ lực của ngành nông nghiệp, theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố, từ năm 2015 đến nay, đã xây dựng danh mục nhóm sản phẩm chủ lực của ngành, gồm: Rau, hoa - cây kiểng, bò sữa (con giống, sữa), lợn (con giống, thịt), tôm nước lợ và cá cảnh (sản phẩm có tiềm năng)… Thành phố cũng ban hành nhiều chương trình, chính sách nhằm khuyến khích phát triển nền nông nghiệp đô thị, nhất là các chương trình hỗ trợ lãi suất vay, từ 60 đến 100% khi đầu tư phát triển và chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp. Ðồng thời thực hiện chương trình kích cầu đầu tư theo Quyết định 50/2015/QÐ-UBND ngày 30-10-2015. Ðến nay, thành phố đã thực hiện phê duyệt 281 dự án với tổng mức đầu tư hơn 23.700 tỷ đồng, trong đó, ở lĩnh vực công nghệ cao có 17 dự án. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai chương trình, bộc lộ một số hạn chế, như thị trường tiêu thụ sản phẩm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố lãi suất, thị trường, nguồn nhiên liệu đầu vào... cho nên một số doanh nghiệp chưa mạnh dạn đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại. Phần lớn doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ, thiếu kinh nghiệm trong việc lập dự án và không có tài sản thế chấp cho nên không được các tổ chức tín dụng thẩm định, đồng ý cho vay.
PGS,TS Lâm Quang Vinh, Trưởng ban Khoa học - Công nghệ, Ðại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho biết: "Xác định tầm nhìn trong mục tiêu chiến lược đến năm 2030 là trở thành đại học nghiên cứu, cho nên Ðại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh tiếp tục tăng cường liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong chuyển giao các nghiên cứu khoa học - công nghệ. Trong đó, chuyển giao công nghệ và phát triển các vườn ươm hỗ trợ khởi nghiệp được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Trên cơ sở này, chúng tôi kiến nghị các cơ quan chức năng ban hành những chính sách phát triển khoa học - công nghệ cần chú trọng cách tiếp cận theo hai hướng: Xuất phát từ nhu cầu thị trường và xuất phát từ năng lực công nghệ".
Với lợi thế là trung tâm kinh tế, tài chính lớn nhất cả nước, có mạng lưới doanh nghiệp, ngân hàng, nhà đầu tư tài chính, các trường đại học, viện nghiên cứu với số lượng lớn, quy mô đa dạng, cho nên việc liên kết bốn nhà khi phát triển nhóm, ngành sản phẩm chủ lực tại TP Hồ Chí Minh rất thuận lợi. Các nhà khoa học nghiên cứu phát triển sản phẩm mới có thể chuyển giao để doanh nghiệp ứng dụng vào sản xuất, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Ngành ngân hàng sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất từ tăng nguồn vốn để thu mua, nhận chuyển giao công nghệ từ các nhà khoa học, nhà nghiên cứu để sản xuất. Muốn vậy nhà quản lý cần có các chính sách ưu đãi về vốn, về thuế cho doanh nghiệp để bảo đảm các điều kiện đầu tư cho nhóm sản phẩm chủ lực của thành phố.
