Ðể Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung hoàn thiện

Sau 5 năm thí điểm mô hình Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung giai đoạn 2016 - 2020 đã mang lại những kết quả quan trọng. Ðây là tiền đề để TP Hồ Chí Minh và các địa phương đẩy mạnh, triển khai và xây dựng thành công mô hình này trong thời gian tới.

Các doanh nghiệp công nghệ thông tin trưng bày sản phẩm tại Ngày hội Doanh nghiệp công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo TP Hồ Chí Minh năm 2019.
Các doanh nghiệp công nghệ thông tin trưng bày sản phẩm tại Ngày hội Doanh nghiệp công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo TP Hồ Chí Minh năm 2019.

Mô hình Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC) được đánh giá là mô hình thành công, được các tổ chức quốc tế đánh giá cao và nhiều địa phương trong cả nước nghiên cứu học tập để rút ra bài học, kinh nghiệm trong quá trình tổ chức xây dựng và phát triển các khu công nghệ. Ðể thúc đẩy và góp phần chuyển giao mô hình, kinh nghiệm và rút ngắn quá trình xây dựng cho các địa phương, TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông (TT và TT) thành phố phối hợp cùng QTSC nghiên cứu nhân rộng mô hình QTSC theo chuỗi. Trên cơ sở này, năm 2016, Chính phủ công bố Quyết định số 333/QÐ-TTg về thí điểm thành lập Chuỗi QTSC. Ðến nay, Chuỗi QTSC có ba thành viên chính thức gồm: QTSC, ITP (Khu Công nghệ phần mềm Ðại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) và Trung tâm Công nghệ thông tin (CNTT) tỉnh Thừa Thiên Huế (Hue CIT). Theo các chuyên gia, hiệu quả, lợi ích của Chuỗi QTSC đã tạo được sự lan tỏa và có bảy tỉnh, thành phố quan tâm mong muốn xây dựng khu công nghệ để tham gia vào chuỗi trong tương lai gần, gồm: Tiền Giang, Bến Tre, Bình Ðịnh, Cần Thơ, Tây Ninh, Khánh Hòa, Bình Dương. Ông Lâm Nguyễn Hải Long, Giám đốc QTSC cho biết: Chuỗi QTSC là một trong những giải pháp sáng tạo của thành phố để phát triển ngành công nghiệp CNTT ở thành phố nói riêng và cả nước nói chung. Mô hình này cũng góp phần tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các địa phương trong quá trình triển khai, xây dựng khu CNTT, công viên phần mềm. Cùng với đó, việc phát triển chuỗi đã nâng cao vai trò thu hút đầu tư vào lĩnh vực CNTT, phát huy thế mạnh của từng thành viên, tương hỗ lẫn nhau, tạo ra sức mạnh tổng thể để cạnh tranh với các nước. Thông qua Mô hình này, thành phố đã thể hiện được vai trò dẫn dắt, nòng cốt liên kết một số tỉnh, thành phố phát triển chuỗi công viên phần mềm dưới sự hỗ trợ của Chính phủ để phát huy tối đa các lợi thế, nguồn lực sẵn có của thành phố.

Thống kê cho thấy, ước tính năm 2020, doanh thu của các doanh nghiệp (DN) CNTT trong toàn chuỗi đạt hơn 13.926 tỷ đồng, đạt 155% so với chỉ tiêu được giao (trong đó 99% doanh thu của các DN chủ yếu đến từ QTSC); có 33.226 người đang học tập và làm việc trong các DN hoạt động tại các thành viên trong chuỗi; doanh thu dịch vụ năm 2020 ước đạt 9.025 tỷ đồng. Ngoài ra, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp là một trong những chỉ tiêu quan trọng của chuỗi với nòng cốt là khu ITP được định vị là khu khởi nghiệp trong lòng đại học, cung cấp nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao. Do đó, tại ITP không đo lường bằng doanh thu của DN mà được tính bằng các chỉ số trong lĩnh vực khởi nghiệp. Kể từ khi tham gia vào chuỗi, ITP đã nhận được nhiều sự hỗ trợ của thành phố thông qua việc thực hiện các chương trình hình thành nền tảng cơ bản ban đầu cho các hoạt động xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Các thành viên trong chuỗi cũng đã phối hợp cùng ITP đẩy mạnh các hoạt động tương tác, truyền thông, thu hút DN CNTT, giúp số lượng DN tăng lên nhanh chóng. ITP cũng phối hợp với các thành viên của chuỗi trong các hoạt động tư vấn, mở rộng mô hình chuỗi tại các địa phương khác. Ước tính đến năm 2020, ITP đã thu hút được 99 dự án khởi nghiệp (DN khởi nghiệp), tăng gần bốn lần; vốn hóa thị trường đạt 350 tỷ đồng, tăng gấp mười lần so với thời điểm năm 2016. Sau thời gian hình thành, các DN đã có tốc độ tăng trưởng nhanh, doanh thu của các công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại đây đạt gần 256 tỷ đồng.

Chuỗi QTSC là mô hình thí điểm cho nên chưa có tiền lệ, chưa được quy định đầy đủ bằng các văn bản quy phạm pháp luật, do đó việc tổ chức thực hiện gặp nhiều khó khăn, lúng túng, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương, nhất là việc thống nhất thành lập Hội đồng quản lý Chuỗi QTSC. Cùng với đó, việc nhân rộng mô hình ở các địa phương còn gặp nhiều trở ngại, như: Sự quyết tâm chính trị của lãnh đạo địa phương chưa cao, một số cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương chưa hiểu đầy đủ về mô hình này cho nên cần thời gian để giải thích, tư vấn, thậm chí một số địa phương sau thời gian tìm hiểu đã phải tạm ngừng do chưa chuẩn bị các điều kiện để tham gia chuỗi. Thủ tục kết nạp thành viên mới chưa có tiền lệ nên mất nhiều thời gian để chuẩn bị, tác động của dịch Covid-19 cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình triển khai thực hiện hồ sơ kết nạp thành viên... Từ thực tiễn trong quá trình hoạt động và những kết quả đạt được, Hội đồng quản lý Chuỗi QTSC đề xuất được gia hạn thêm ba năm để tiếp tục thí điểm mô hình. Lý do được đưa ra là thời gian triển khai thực hiện thí điểm ngắn, nên chưa phát huy hết các tiềm năng, thế mạnh của chuỗi. Trong năm 2020, theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ tập trung vào công tác chống dịch Covid-19 cho nên chất lượng công việc, tiến độ triển khai hoạt động của chuỗi có nhiều biến động, cần thêm thời gian để hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra. Hầu hết các địa phương đang tham gia chuỗi và các thành viên tiềm năng đều ủng hộ chủ trương gia hạn thời gian thí điểm. Theo Thứ trưởng Bộ TT và TT Phan Tâm, về mặt lý thuyết, Chuỗi QTSC đã được thực hiện 5 năm, nhưng trên thực tế thì mới triển khai ba năm, vào cuối năm 2017 mới thành lập được Hội đồng Quản lý Chuỗi QTSC và quy chế tổ chức hoạt động. Dù chưa đạt được tất cả các chỉ tiêu đề ra, nhưng tiềm năng phát triển chuỗi hiện rất lớn và rõ ràng. Do đó, Bộ TT và TT sẽ kiến nghị Thủ tướng cho phép kéo dài thí điểm thêm ba năm (giai đoạn 2021 - 2023) để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, cũng như hoàn thiện thêm mô hình tổ chức, nguồn lực hoạt động, các cơ sở pháp lý.

Ngày 3-3-2016, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 333/QÐ-TTg về thí điểm thành lập Chuỗi QTSC với hai thành viên ban đầu gồm QTSC và ITP. Nhiệm vụ, chỉ tiêu được giao là xây dựng chuỗi gồm bốn thành viên với hạ tầng hiện đại, đồng nhất theo tiêu chuẩn, kết nối băng thông thông suốt. Tổng doanh thu của các công ty thuộc chuỗi đạt 9.000 đến 11 nghìn tỷ đồng; tổng doanh thu dịch vụ của chuỗi đạt 15 nghìn đến 17 nghìn tỷ đồng; tổng nhân lực làm việc trong chuỗi là 35 nghìn đến 40 nghìn người.