Thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp (CCTP), thời gian qua, Tỉnh ủy Quảng Trị đã lãnh đạo UBND tỉnh và các cơ quan tư pháp triển khai thực hiện các nhiệm vụ CCTP đạt nhiều kết quả quan trọng. Qua đó, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo các cơ quan tư pháp tích cực, chủ động tham gia xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, tố tụng tư pháp. Xây dựng các quy chế phối hợp nhằm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ CCTP; đồng thời làm tốt nhiệm vụ nghiên cứu, góp ý kiến xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật có chất lượng.
Trên cơ sở đó, các cơ quan tư pháp tỉnh Quảng Trị đã tập trung lãnh đạo việc triển khai thi hành các đạo luật tư pháp, tổ chức tập huấn chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và giám định tư pháp. Các cơ quan tư pháp tỉnh, các huyện, thị, thành ủy, đảng ủy trực thuộc căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ đã xây dựng chương trình công tác CCTP phù hợp với tình hình của mỗi địa phương, đơn vị và tổ chức triển khai thực hiện, tạo chuyển biến tích cực.
Trên cơ sở tham mưu của Ban Nội chính, Thường trực Tỉnh ủy Quảng Trị tổ chức giao ban định kỳ để nghe báo cáo và cho ý kiến chỉ đạo hoạt động đối với các cơ quan nội chính và tư pháp. Ban Nội chính đã tham mưu cho Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo xử lý đơn khiếu nại của ông Nguyễn Phúc Liêm ở thị xã Quảng Trị, ông Phan Chí Lộc, bà Hồ Thị Sương ở TP Đông Hà; chủ trương xét xử vụ án Phan Chí Lộc yêu cầu bồi thường oan sai. Tham mưu Thường trực Tỉnh ủy yêu cầu Ban Chỉ đạo Thi hành án dân sự tỉnh tổ chức thi hành án vụ việc đã tạm dừng thi hành án bảy lần ở Hải Lăng. Đôn đốc các cơ quan tư pháp tăng cường phối hợp trong công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; giải quyết kịp thời các vụ án nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm để không xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm; nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa và đẩy mạnh việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm.
Với cơ quan điều tra, Công an tỉnh Quảng Trị chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện các nhiệm vụ CCTP góp phần xây dựng cơ quan tư pháp, bổ trợ tư pháp để hoạt động hiệu quả hơn. Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh thực hiện nghiêm túc chủ trương kiện toàn, sắp xếp lại tổ chức bộ máy làm việc; từng bước thực hiện chuyển đổi mô hình tổ chức bộ máy viện kiểm sát hai cấp theo hướng tinh gọn, chuyên sâu, giảm đầu mối. Tiếp tục đổi mới trong công tác chỉ đạo nghiệp vụ để thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 06/CT-VKSTC, Chỉ thị số 04/CT-VKSTC của Viện KSND tối cao, về tăng cường các biện pháp phòng, chống oan sai. Kiểm sát chặt chẽ việc khởi tố, không khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can; nâng cao trách nhiệm trong phê chuẩn các quyết định, lệnh của cơ quan điều tra bảo đảm đúng quy định của pháp luật.
Nổi bật nhất trong công tác CCTP tại địa phương này là Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Quảng Trị. TAND hai cấp gồm TAND tỉnh và TAND 9 huyện, thị xã đã triển khai thực hiện xây dựng mô hình phòng xét xử mới; sắp xếp lại vị trí của người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng, người tham dự phiên tòa tại phòng xét xử. Chánh án TAND tỉnh Lê Hồng Quang cho biết: Thực hiện CCTP, TAND đã ký kết quy chế phối hợp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm với Viện KSND tỉnh; ký kết quy chế về việc phối hợp giải quyết các vụ án, vụ việc liên quan đến quyền sử dụng đất với Sở Tài nguyên và Môi trường.
TAND hai cấp đã thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng, nâng cao chất lượng xét xử, tạo chuyển biến trong công tác xét xử các vụ án theo tinh thần CCTP, phù hợp với quy định của pháp luật tố tụng mới. Vì vậy chất lượng xét xử của TAND hai cấp từng bước được nâng cao, đã xét xử lưu động 2.406 vụ án với hàng nghìn lượt người đến tham dự, được chính quyền và nhân dân đồng tình ủng hộ cao. Ngoài ra TAND hai cấp địa phương cũng thụ lý, giải quyết hàng nghìn vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình…
Đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị đánh giá: Công tác CCTP thời gian qua tại địa phương tiếp tục được các cấp ủy, tổ chức đảng các cơ quan tư pháp lãnh đạo thực hiện đạt kết quả. Hoạt động giám sát của HĐND các cấp đối với việc chấp hành pháp luật của các cơ quan tư pháp ở địa phương được chú trọng. Chất lượng điều tra, truy tố, xét xử được nâng lên và gắn với tinh thần CCTP, không để xảy ra các sai sót nghiêm trọng; không có oan sai, bỏ lọt tội phạm; không còn tình trạng án tuyên không rõ ràng dẫn đến khó thi hành án. Các cơ quan tố tụng đã phối hợp giải quyết tốt về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Tuy đạt được nhiều kết quả quan trọng, nhưng các cơ quan tư pháp Quảng Trị cần tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng CCTP, trong đó bao gồm công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; quan tâm giải quyết và giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân trên tinh thần dân chủ, khách quan, minh bạch, đề ra các phương hướng, giải pháp cụ thể trên cơ sở chỉ đạo của Trung ương và thực tiễn tại cơ sở.
