Chiều chủ nhật, chúng tôi đến tham quan vườn cò của anh Nguyễn Văn Thanh (sinh năm 1972), ở ấp số 8, xã Sơn Kiên, huyện Hòn Đất (Kiên Giang). Khu vườn rộng hơn 22 ha, được anh Thanh trồng tràm tạo môi trường tự nhiên cho loài cò, vạc và một số loài chim trời sinh sống. Anh cho biết, vườn cò không tạo ra lợi nhuận về kinh tế, nhưng giúp anh thỏa mãn niềm đam mê, yêu thích đối với các loài chim. Cứ chiều về, anh thầm đứng trên tầm cao trong buổi hoàng hôn nhìn từng đàn cò bay về tổ, từng đàn vạc từ tổ bay đi ăn đêm. Ở cái tuổi chưa được gọi là già, việc làm của anh cốt chỉ thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, chim muông và anh đã vất vả gây dựng nên vườn sinh cảnh này cách đây ngót nghét 10 năm trời.
Anh bảo, lúc bắt tay vào làm khu vườn chỉ mới 40 tuổi. Anh đã tiêu tốn nhiều công sức, tiền của từ trồng tràm, đến thuần dưỡng cò giống và một số loài chim và còn phải chau chuốt, tỉa tót sao cho khu vườn vừa đẹp mắt vừa gần gũi với thiên nhiên. Nhưng để giữ cho vườn luôn là môi trường trú ngụ yên lành cho các loài chim, điều quan trọng hơn là phải giữ được không gian yên bình, không ồn ào, náo nhiệt.
“Tôi thường phải tâm sự với người dân trong khu vực, để họ hiểu được việc làm của mình - cốt là để tạo ra một môi trường sinh thái. Nhiều lần người dân vào săn bắt cò, tôi phải mua lại, rồi phân tích, giải thích để họ hiểu, lâu ngày dài tháng, mưa dầm thấm lâu, riết người dân cũng ủng hộ” - anh Thanh chia sẻ.
 |
Anh Thanh chỉ về nơi đàn cò đang ăn.
Lâu ngày gắn bó với các loài chim trời, nên anh Thanh rất am hiểu đặc tính, tập quán của từng loài chim. Chỉ tay về phía một đàn cò đang bay về tổ, anh nói: “Hôm nay, cò bay về tổ sớm hơn thường lệ, báo hiệu trời sắp có cơn mưa”. Rồi anh giải thích về đặc tính của loài cò chung quanh việc tránh trú mưa. Lúc sau, một cơn mưa nhỏ đổ xuống giữa mùa hạn, giúp giải nhiệt, giải tỏa nguy cơ cháy luôn rình rập từ bao tháng qua.
Còn với ông Tư Tỷ, ngụ ấp Khánh Hòa, xã Tân Khánh Hòa, huyện Giang Thành (Kiên Giang) thì đã có hơn 30 năm gây dựng và gắn bó với vườn cò. Ông Tư Tỷ tên thật là Châu Văn Tỷ, năm nay đã 69 tuổi, nhưng tình yêu của ông đối với loài chim trời vẫn còn mãnh liệt. Nói như ông là, chơi không biết chán, khi xa đàn cò nhớ như nhớ người yêu. “Tôi nhớ tiếng cò kêu lúc chúng đi ăn, lúc trở về tổ khi ráng chiều nhuộm. Ngắm nhìn cò thật đã con mắt, nghe tiếng cò kêu thật sướng cái lỗ tai” - ông Tư Tỷ nói.
Ông Tư Tỷ kể, xa đàn cò chỉ vài ngày là nhớ không chịu được. Có lần gia đình sang Cà Mau dự đám cưới của đứa cháu, dự định đi ba ngày, nhưng mới được hơn ngày ông Tư đã “tách bầy” thuê xe ôm về nhà để được nhìn ngắm và nghe tiếng cò kêu. “Nói vậy, chứ đi xa tôi sợ không ai trông coi, người ta vào vườn săn bắt cò”.
 |
Ông Tư Tỷ với loài cò đã gắn bó hơn 30 năm.
Ông Tư yêu và gắn bó với đàn cò đến độ cách đây 10 năm, ông cất hẳn căn chòi lá trong vườn để sống cùng với đàn cò, mặc cho sự can ngăn của bà Tư và những người con của ông. Ông bảo, tui yêu cò chứ có làm gì trái quấy đâu mà ngăn cản. Đặc tính của cò là cư trú trong không gian yên tĩnh. Có tiếng động thường xuyên, hay không gian ồn ào là đàn cò không về trú ngụ, sinh sản nữa. Vì vậy, tôi phải ngăn cản những người có ý định vào vườn săn bắn, giữ gìn không gian tốt nhất cho chúng.
Theo ông Tư Tỷ, để giữ, dẫn dụ được loài “chim trời” này về vườn, chủ vườn phải giữ được một môi trường sinh thái gần gũi hòa quyện với tự nhiên. Nghĩa là phải tái tạo được một quần thể cây tràm, bạch đàn hay cây bình bát, bên trong phải có một khu đầm lầy, ngập nước quanh năm, hạn chế có lối mòn hay có người thường xuyên đi lại trong vườn. Do đất đai hạn hẹp, vườn cò của ông Tư chỉ có 8 ha, nhưng nhìn vào như là một khu rừng nguyên sinh, không có người qua lại, chỉ có các loài cò, vạc, giang sen và nhiều loài chim khác.
Việc làm của ông Tư Tỷ hay của anh Thanh không phải ai cũng hiểu và chia sẻ. Có người còn nghĩ, đúng là làm việc vô ích. Còn người hiểu chuyện thì xuýt xoa khen ngợi. Bởi nhờ những con người “vô công rỗi nghề” như anh Thanh, ông Tư Tỷ mà đất nước có thêm nhiều cây xanh, nhiều cánh vườn, khu rừng... làm nơi trú ngụ cho chim muông và giúp nhiều loài thực, động vật phát triển, tạo nên một môi trường thân thiện, giúp ích cho cuộc sống của chúng ta.
