Nông nghiệp đô thị thích ứng công nghiệp hóa và đô thị hóa ở Bình Dương

Trước tác động của quá trình công nghiệp và đô thị hóa nhanh khiến đất đai ngày càng thu hẹp, được sự hỗ trợ từ chính sách, nhiều nông dân tỉnh Bình Dương đã ứng dụng và nhân rộng những mô hình sản xuất nông nghiệp đô thị (NNĐT) đạt hiệu quả kinh tế cao, tạo công ăn việc làm cho một bộ phận nông dân vùng đô thị và cung ứng cho thị trường những sản phẩm nông nghiệp sạch; qua đó, còn góp phần làm “xanh hóa” diện mạo đô thị ở địa phương.

Vườn lan Dendrobium của ông Mai Quốc Thái ở huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương.
Vườn lan Dendrobium của ông Mai Quốc Thái ở huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương.

Những mô hình hiệu quả

Tại phường Tân An, TP Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương), vườn lan Mokara của ông Bùi Thanh Sang là mô hình NNÐT đang phát huy hiệu quả đem lại thu nhập ổn định cho người trồng. Với 2.500 m2 được trồng 10 nghìn gốc lan, trừ chi phí, bình quân mỗi tháng vườn lan cho lợi nhuận khoảng 30 triệu đồng. Ông Sang cho biết: Nếu so sánh với các loại cây trồng trước đây được canh tác trên cùng diện tích đất, không có loại cây trồng nào cho thu nhập như trồng lan. Hơn nữa, đầu ra của hoa lan hiện nay rất ổn định và trồng lan không tốn nhiều công sức, vườn lan của tôi chỉ có hai người chăm sóc nhưng cũng rất nhàn nhã. Lan tỏa mô hình trồng lan Mokara của ông Sang, tại phường Tân An đã có nhiều nông dân học hỏi và nhân rộng, đến nay đã có đến bảy cơ sở trồng các loại lan Mokara, Dendrobium… với diện tích bình quân 2.000 m2/cơ sở.

Cũng tại TP Thủ Dầu Một, cơ sở rau mầm Khải Yến ở phường Phú Mỹ chỉ với gần 1.000 m2 trồng rau mầm nhưng lợi nhuận sau khi trừ chi phí, mỗi năm lãi hơn hai tỷ đồng, giải quyết việc làm ổn định cho tám lao động với mức lương hơn sáu triệu đồng/người/tháng. Hiện nay sản phẩm rau mầm Khải Yến đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp nhãn hiệu hàng hóa và được tiêu thụ tại thị trường nhiều tỉnh, thành phố. Ông Huỳnh Văn Khải, chủ cơ sở rau mầm chia sẻ, hiện sản phẩm rau mầm của cơ sở có đầu ra không đủ bán nên đã mở rộng thêm năm chi nhánh ở các tỉnh, thành phố trong nước để cung cấp cho thị trường.

Phát triển NNÐT tại Bình Dương, nhiều địa phương xuất hiện những mô hình hiệu quả. Ðơn cử như mô hình trồng nấm bào ngư và linh chi của ông Lê Văn Hòn ở phường Tân Hiệp, thị xã Tân Uyên. Có diện tích 4.000 m2, ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, gắn với bảo quản, chế biến và tiêu thụ, mỗi tháng mô hình này mang lại cho ông Hòn thu nhập khoảng 90 triệu đồng. Tại phường Chánh Nghĩa, TP Thủ Dầu Một, trên diện tích chỉ 400 m2, trại nuôi cá dĩa thương phẩm và sinh sản của ông Võ Tấn Kiệt cho hiệu quả kinh tế cao. Với thị trường trong và ngoài nước, mỗi năm trại nuôi cá cho doanh thu hơn hai tỷ đồng, lợi nhuận đạt 1,2 tỷ đồng.

Nhờ nắm bắt kịp thời xu hướng thị trường và sự hỗ trợ hiệu quả từ chính sách của chính quyền địa phương, vườn lan Dendrobium diện tích 6 ha của ông Mai Quốc Thái ở xã Minh Hòa, huyện Dầu Tiếng (tỉnh Bình Dương) thuộc diện lớn nhất ở miền Ðông Nam Bộ. Toàn trang trại đều chuyên canh giống lan Dendrobium được trồng và khai thác theo dạng cắt cành và bán chậu. Sau khi trừ chi phí, mỗi năm trang trại cho lợi nhuận hơn bốn tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho 20 lao động tại địa phương. Mô hình NNÐT này hiện đang được nhiều nông dân học hỏi và nhân rộng.

Nông nghiệp đô thị thích ứng công nghiệp hóa và đô thị hóa ở Bình Dương ảnh 1

Vườn lan Mokara của ông Bùi Thanh Sang ở TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Chuyển hướng phát triển NNÐT ở Bình Dương, nhiều nông dân có thu nhập ổn định, đây là điều đáng phấn khởi đối với một bộ phận nông dân sau khi thay đổi tư duy sản xuất nhằm thích ứng với quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra nhanh làm đất đai ngày càng thu hẹp. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Bình Dương Phạm Văn Bông, cho biết: Có nhiều giải pháp để khắc phục mặt trái của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa; trong đó, phát triển NNÐT được xem là giải pháp mang lại nhiều hiệu quả và bền vững. Chính vì vậy, NNÐT có bước phát triển khá nhanh tại Bình Dương, nhất là các thành phố, thị xã vùng phía nam của tỉnh. Ðến nay, tổng diện tích NNÐT của tỉnh đã phát triển hơn 170 ha, trong đó chủ yếu là các mô hình trồng cây cảnh, hoa lan, trồng nấm và rau mầm, rau thủy canh và rau an toàn…; bên cạnh đó, tại tỉnh hiện có 2.870 hộ chăn nuôi theo mô hình NNÐT như nuôi cá cảnh, ba ba, chim yến, nhím… cho hiệu quả kinh tế rất cao.

Ðòn bẩy giúp nông nghiệp đô thị phát triển

Tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phù hợp với quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ, thời gian qua Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương đã có nhiều Chương trình, Kế hoạch sát thực tiễn, tạo đòn bẩy giúp nông dân nhân rộng những mô hình sản xuất NNÐT hiệu quả. Năm 2016, UBND tỉnh đã phê duyệt Quyết định về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp theo hướng NNÐT - nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Bình Dương giai đoạn 2016-2020. Theo đó, các phương án sản xuất của các cá nhân, tập thể, tổ chức đầu tư lĩnh vực NNÐT, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có thể vay vốn ưu đãi từ nguồn vốn ngân sách tỉnh cấp cho Quỹ Ðầu tư phát triển tỉnh theo hình thức ủy thác cho vay với lãi suất vay ưu đãi bằng 70% lãi suất cho vay tối thiểu của Quỹ Ðầu tư Phát triển tỉnh Bình Dương tại từng thời điểm do UBND tỉnh quyết định. Thời gian vay ưu đãi lên đến 5 năm, hạn mức vay ưu đãi từ 80% - 90% tùy theo quy mô phương án đầu tư sản xuất nông nghiệp theo hướng NNÐT, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Kết quả đến nay, Sở NN&PTNT tỉnh Bình Dương đã tiếp nhận và xét duyệt 107 phương án vay với tổng vốn đề nghị vay 843 tỷ đồng. Hiện đã phê duyệt cho vay và ký hợp đồng tín dụng 76 phương án với tổng mức vốn đề nghị vay 650 tỷ đồng, tổng mức vốn phê duyệt cho vay 572 tỷ đồng. Ðến nay Quỹ Ðầu tư phát triển tỉnh đã thực hiện giải ngân theo tiến độ 526 tỷ đồng, không có nợ quá hạn. Hiệu quả từ nguồn vốn đã góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật đã được ứng dụng, các mô hình NNÐT, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ngày càng phát triển cả về lượng lẫn chất mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con nông dân trên địa bàn tỉnh.

Ðể NNÐT phát triển căn cơ và thực chất, UBND tỉnh Bình Dương đã phê duyệt Ðề án Phát triển NNÐT vùng phía nam tỉnh Bình Dương giai đoạn 2016-2020 nhằm mục tiêu phát triển NNÐT với nhiều loại hình, phát triển chuỗi giá trị một cách bền vững trên cơ sở ứng dụng công nghệ cao. Theo UBND tỉnh Bình Dương, mục tiêu của Ðề án nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng đa dạng hóa các loại hình sản xuất NNÐT, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ, công nghiệp chế biến và quá trình đô thị hóa.

Chính sách sát thực tiễn giúp nông dân có điều kiện nhân rộng những mô hình sản xuất NNÐT hiệu quả tại các địa phương. Là chủ trang trại hoa lan, ông Mai Quốc Thái cho rằng: Ðể làm được NNÐT với những mô hình hiệu quả kinh tế cao, nếu không có sự hỗ trợ từ chính sách thì khó làm được bởi lẽ vốn đầu tư ban đầu không phải nhỏ. Tại trại lan của tôi, dù nỗ lực lắm nhưng lúc khởi sự chỉ đầu tư được 1,5 ha vì trồng lan Dendrobium chi phí đầu tư ban đầu cho 1 ha đã hơn bốn tỷ đồng. Thế nhưng, nhờ vay được vốn ưu đãi từ chương trình hỗ trợ nông nghiệp của tỉnh Bình Dương với lãi suất thấp và dài hạn, tôi có điều kiện mở rộng vườn lan lên
6 ha như hôm nay.

Tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phù hợp với quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ tại Bình Dương đang phát huy hiệu quả. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Dương Mai Hùng Dũng, cho biết: Tuy nông nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu kinh tế hiện nay nhưng Bình Dương rất quan tâm đến nông nghiệp, tỉnh đã đưa ra nhiều chính sách và có hẳn hai Nghị quyết về Phát triển NNÐT và Phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Trong Phát triển NNÐT, tỉnh ban hành Quy định hỗ trợ vốn cho nông dân phát triển, đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Với hình thức hỗ trợ vốn thông qua Quỹ Ðầu tư phát triển của tỉnh, nếu nông dân có dự án được đánh giá tốt, có thị trường tốt thì được vay với lãi suất rất thấp. Thông qua việc giao vốn cho Quỹ đầu tư cho vay, Nhà nước chỉ lấy phí quản lý, phí bảo tồn vốn và thời gian cho vay dài hạn nên thời gian qua nhiều nông dân, doanh nghiệp được vay vốn để phát triển, nhân rộng nhiều mô hình NNÐT tại tỉnh Bình Dương.