Ngày càng phức tạp, tinh vi
Mua bán người (MBN) là loại tội phạm đem lại nguồn thu bất hợp pháp cao thứ ba, chỉ sau tội phạm mua bán ma túy và vũ khí. Lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin, thủ đoạn của tội phạm MBN cũng ngày một phức tạp, tinh vi, khó phát hiện. Các đối tượng sử dụng tên, tuổi, địa chỉ giả để kết bạn, làm quen tán tỉnh yêu đương, hứa hẹn đưa ra nước ngoài làm việc có thu nhập cao, lấy chồng nước ngoài để có cuộc sống giàu sang, nhàn hạ, sau đó lừa bán nạn nhân vào các cơ sở kinh doanh có điều kiện (như quán karaoke, massage, tẩm quất,…) để hưởng lợi hoặc bán ra nước ngoài ép làm mại dâm, làm vợ bất hợp pháp, thậm chí là bán nội tạng.
Ðặc biệt, nổi lên những ngày gần đây là tình trạng mang thai hộ vì mục đích thương mại với thủ đoạn mới: tổ chức mang thai hộ cho người nước ngoài, hoặc lợi dụng các trang mạng xã hội tìm kiếm, dụ dỗ những phụ nữ mang thai sắp sinh hoặc mang thai ngoài ý muốn, để đưa nạn nhân ra nước ngoài sinh con, sau đó bán cho người dân địa phương.
Tội phạm MBN thường nhắm đến phụ nữ, trẻ em ở các vùng nông thôn, miền núi, biên giới, người dân tộc thiểu số có trình độ hạn chế, hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Từ đó, không ít nạn nhân lại trở thành đồng phạm.
Trong thông điệp về Ngày Phòng, chống mua bán người năm nay, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã nói: "Ðại dịch Covid-19 đã bộc lộ và làm trầm trọng thêm nhiều bất bình đẳng trên toàn cầu, tạo ra nhiều rào cản trên con đường đạt mục tiêu phát triển bền vững và khiến hàng triệu người có nguy cơ bị mua bán vì mục đích mại dâm, lao động cưỡng bức, hôn nhân cưỡng ép và các tội phạm khác. Phụ nữ và trẻ em đã chiếm hơn 70% số nạn nhân MBN được phát hiện, và họ cũng là nhóm người bị ảnh hưởng tiêu cực nhất trong đại dịch. Các cuộc suy thoái trước đây đã cho thấy phụ nữ thường gặp nhiều khó khăn hơn khi tìm kiếm việc làm sau khủng hoảng, vì vậy đây là thời điểm cần hết sức cảnh giác".
Trang bị kiến thức và kỹ năng
Không ít lần Ðường dây nóng phòng, chống mua bán người (111) nhận được cuộc gọi từ người dân hỏi rằng: có người rủ rê, lôi kéo đến nơi khác làm việc với mức lương hấp dẫn và không đòi hỏi trình độ hay điều kiện gì thì có nên đi không? Hay, muốn đi xuất khẩu lao động cần làm thủ tục gì và liên hệ với cơ quan, tổ chức nào? Thực trạng đó cho thấy để phòng, chống MBN hiệu quả cần triển khai đồng thời các công tác: tuyên truyền, nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng, chống MBN theo các phương thức linh hoạt, phù hợp với nhận thức, trình độ của mỗi tầng lớp nhân dân. Ðồng thời, tại mỗi địa phương cần chú trọng hơn nữa các chương trình phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững kết hợp với đào tạo nghề, giải quyết việc làm, giúp người dân yên tâm ổn định cuộc sống tại quê nhà, giảm các nguy cơ phát sinh do di cư thiếu an toàn.
Trong sáu tháng đầu năm 2020, Ðường dây nóng phòng, chống MBN (111) đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng địa phương, để người dân biết đến chức năng tư vấn phòng, chống MBN của 111. Cụ thể như: In và phát hành lịch năm 2020 (tổng 106.200 tờ cho 17 cơ quan, tổ chức và 3.476 xã của 19 tỉnh); quạt truyền thông về Ðường dây nóng (1.800 cái cho ba tổng đài); lắp đặt biển truyền thông phối hợp với Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (230 biển đặt tại các cửa khẩu tại 19 tỉnh). Bên cạnh đó, Chi hội Luật sư bảo vệ quyền trẻ em TP Hồ Chí Minh, cũng tổ chức nhiều Phiên tòa giả định nhằm đưa đến người dân những thông điệp ngắn gọn nhất.
Cùng với đó, rất cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan tư pháp, đẩy mạnh hoạt động thực thi pháp luật, kịp thời phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử tội phạm MBN, đấu tranh có hiệu quả với những đối tượng chủ mưu cầm đầu các đường dây, tổ chức các đợt cao điểm trấn áp tội phạm MBN trên toàn quốc, mang lại bình yên cho nhiều mái ấm gia đình và xã hội.
NGUYỄN HÀ
