Chương trình nhằm góp phần giáo dục di sản văn hóa phi vật thể, tăng cường sự hiểu biết về văn hóa dân tộc nói chung và âm nhạc dân gian của người Khơ Mú nói riêng. Từ đó, giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ thêm tự hào và yêu thích văn hóa truyền thống dân tộc. Hoạt động này góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, duy trì và phát huy những giá trị văn hóa của cha ông trong bối cảnh hội nhập”.
Gắn với trình diễn nhạc cụ tại chương trình là các hoạt động giáo dục như: giao lưu, tương tác với nghệ nhân để hiểu hơn về cách làm, cách chơi nhạc cụ; thực hành và trải nghiệm lắp ghép sáo bốn lỗ, thổi khèn lá; ghép thông tin với hình ảnh; các hình thức đố vui, trò chơi sử dụng thính giác, xúc giác để nhận biết âm thanh và nhạc cụ tạo ra âm thanh đó; củng cố và nâng cao kiến thức qua phiếu hỏi.
Đồng thời, chương trình cũng giới thiệu đến công chúng cách chế tác nhạc cụ truyền thống (các loại sáo, đàn trống, đàn môi, ống gõ...); cách thực hành trình diễn với làn điệu hát tơm của nhóm Khơ Mú đến từ tỉnh Nghệ An; thưởng thức các điệu múa dân gian như: thằm đao đao, múa sạp, múa boòng bụ (dỗ ống), múa lắc eo tự biên của nhóm Khơ Mú đến từ tỉnh Điện Biên. Đây cũng là dịp du khách được giao lưu, hòa mình vào các điệu múa trống chiêng, múa sạp với sự hướng dẫn của các nghệ nhân.
Nhạc cụ truyền thống của người Khơ Mú khá phong phú và độc đáo gồm: bộ nhạc khí (sáo dọc ba lỗ, sáo dọc bốn lỗ, sáo ngang, khèn bè); bộ gảy (đàn trống, đàn môi); bộ gõ (ống gõ, ống giỗ, cồng chiêng). Các loại nhạc cụ của người Khơ Mú thường được dùng vào các dịp lễ tết, cưới xin, mừng nhà mới, hay những dịp lễ hội của cộng đồng.
 |
Chế tác nhạc cụ của người Khơ Mú.
Ngoài nhạc cụ truyền thống, các hình thức diễn xướng dân gian như: hát (tơm), các điệu múa tự biên, tự diễn với nhịp điệu nhanh, mạnh, uyển chuyển được xem là một trong những yếu tố đặc trưng tộc người độc đáo, mang sắc thái văn hóa riêng. Người ta thường chơi nhạc cụ kết hợp với các làn điệu hát (tơm) và múa truyền thống. Trong khi người Khơ Mú ở miền núi Nghệ An hiện nay đã bảo tồn và sử dụng đa dạng nhạc cụ trong đời sống hàng ngày thì người Khơ Mú ở Điện Biên bảo lưu và duy trì được nhiều điệu múa truyền thống của tộc người.
Khơ Mú là một trong những dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khơ me. Ở miền Bắc Việt Nam, người Khơ Mú tập trung tại các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Lai Châu, Thanh Hóa và Nghệ An. Trong môi trường sống đó, âm nhạc của người Khơ Mú đã tồn tại và phát triển tương đối đa dạng, phong phú.
Trong kho tàng văn nghệ dân gian của mình, bên cạnh làn điệu dân ca tơm, người Khơ Mú còn sở hữu các thể loại nhạc cụ dân gian khá phong phú, độc đáo. Cùng với các dạng thức văn hóa khác, nhạc cụ dân gian và các hình thức diễn xướng của người Khơ Mú được trình diễn âm nhạc, ta có thể nhận diện được sắc thái văn hóa riêng, phân biệt giữa họ với các tộc người láng giềng.
Tiếng sáo réo rắt, tiếng chiêng, tiếng trống vang khắp núi rừng có thể là những khúc độc tấu hoặc được hòa cùng các làn điệu dân ca và các vũ điệu dân gian. Dịp lễ tết, cưới xin, mừng nhà mới cũng có sự cộng hưởng của nhiều loại nhạc cụ và âm thanh sôi động nhất. Âm nhạc đã xua tan sự tĩnh lặng của núi rừng, giúp cuộc sống tươi vui, giảm bớt những mệt mỏi của con người sau những ngày lao động vất vả.
