Các trường hợp người khai giá chuyển nhượng BÐS để tính thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ không sát với giá thị trường, giá chuyển nhượng thường là: Ghi giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên hợp đồng thấp hơn rất nhiều so với giá đất do UBND cấp tỉnh, thành phố quy định; có sự chênh lệch lớn về giá chuyển nhượng cùng BÐS của các lần giao dịch khác nhau trong một thời gian ngắn… Bất hợp lý hơn là giá tính thuế BÐS hình thành trong tương lai cao hơn nhiều lần so với giá tính thuế của BÐS đã hoàn thành, được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng lách luật nêu trên được nhận định là do vẫn còn tình trạng chênh lệch cao giữa bảng giá đất hằng năm do các tỉnh, thành phố công bố và giá đất thực tế trên thị trường. Cùng với đó, do cách tính thuế 2% trên giá bán cho nên người dân có xu hướng khai thấp để giảm thuế, phí.
Theo các chuyên gia kinh tế, để tránh thất thu thuế cho Nhà nước, các cơ quan thuế nên thống nhất áp dụng phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân đối với phần lợi nhuận trong mua bán BÐS, tức là chỉ có lợi nhuận thì mới đóng thuế. Ðồng thời, các cơ quan, ban, ngành cần có sự phối hợp để có cơ sở dữ liệu về giá BÐS, tạo thuận lợi hơn trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực này và chống thất thu thuế. Mặt khác, cần kiên quyết không áp dụng giao dịch bằng tiền mặt, bắt buộc phải giao dịch thông qua ngân hàng.
Ðể áp dụng được thì phải bổ sung các quy định liên quan như khi nộp hồ sơ nhà đất để thay đổi biến động, đặc biệt thay đổi chủ sở hữu, thì người nộp phải xuất trình chứng từ giao dịch qua ngân hàng kèm theo các giấy tờ khác. Nếu không có chứng từ chuyển tiền qua ngân hàng thì không cho đăng ký thay đổi. Ðồng thời, có thể xem xét chỉnh sửa để bảng giá đất của Nhà nước sát với mức bằng 90% đến 95% giá thị trường thay vì chỉ bằng khoảng 30% đến 40% giá thị trường như hiện nay.
Quan trọng hơn là cần phải thực hiện thật nghiêm các biện pháp chế tài đối với các công chứng viên. Nếu công chứng viên biết khách hàng kê khai không đúng giá trị mua bán mà vẫn công chứng hợp đồng mua bán là sai, phải liên đới chịu trách nhiệm. Những người khác có liên quan, nếu tư vấn trốn thuế mà cơ quan chức năng phát hiện, có căn cứ rõ ràng thì tùy theo mức độ, người đó cũng sẽ bị xử lý.
Về lâu dài, cần có những giải pháp nâng cao ý thức của người dân trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế; đồng thời tiếp tục xử lý thật nghiêm trách nhiệm của các cơ quan chức năng khi để tham nhũng, lãng phí, gây thất thoát tiền thuế của dân…
