Giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các khu xử lý rác thải

Những ngày cuối tháng 10, nhiều tuyến phố tại khu vực nội thành Hà Nội lại ngập rác thải, gây tình trạng mất vệ sinh, làm xấu cảnh quan đô thị. Nguyên nhân là do từ tối 23-10, Khu liên hợp xử lý chất thải Sóc Sơn, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội (bãi rác Nam Sơn) dừng hoạt động do một số người dân sinh sống gần bãi rác thuộc hai xã Nam Sơn và Hồng Kỳ chặn xe chở rác vào bãi rác.

Sự việc chỉ được giải quyết khi lãnh đạo Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội quyết liệt chỉ đạo các đơn vị thực hiện các giải pháp. Ðến tối 26-10, người dân dỡ bỏ lều lán để xe vận chuyển rác vào bãi. Hoạt động tiếp nhận, xử lý rác thải của bãi rác Nam Sơn trở lại bình thường. Người dân thành phố thở phào nhẹ nhõm vì không còn phải chứng kiến rác thải trên khắp các ngõ phố, gây ô nhiễm môi trường sau thời gian bị ùn ứ.

Ðây là lần thứ 15 bãi rác Nam Sơn phải tạm dừng hoạt động do người dân cản trở việc vận chuyển, chôn lấp rác. Song, thực tế cho thấy, nếu các cơ quan chức năng không triển khai các giải pháp đồng bộ trong đáp ứng những nhu cầu chính đáng của người dân khu vực bãi rác Nam Sơn; đồng thời, có các phương pháp xử lý rác hiện đại, thân thiện hơn với môi trường, thì tình trạng tương tự vẫn có nguy cơ lặp lại.

Những năm qua, người dân sinh sống chung quanh bãi rác Nam Sơn đã chịu đựng ô nhiễm để người dân Thủ đô có môi trường sống trong lành, sạch, đẹp. Chính quyền thành phố đã ban hành nhiều chế độ, chính sách ưu đãi hỗ trợ người dân vùng ảnh hưởng bãi rác; đồng thời vận dụng những cơ chế, chính sách có lợi nhất trong khuôn khổ pháp luật để hỗ trợ, bồi thường giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư di dời người dân khỏi vùng ảnh hưởng môi trường. Tuy nhiên, chủ trương, chính sách chưa được triển khai kịp thời. Ðôi khi xảy ra tình trạng các sở, ngành và huyện Sóc Sơn né tránh, đùn đẩy trách nhiệm và thiếu phối hợp dẫn đến nhiều cơ chế, chính sách của thành phố chậm được triển khai. Ðặc biệt, thời gian gần đây, việc vận chuyển, quản lý, vận hành tại bãi rác Nam Sơn bộc lộ nhiều yếu kém như các phương tiện vận chuyển rác thải ùn tắc kéo dài trước cổng khiến rác thải, nước rỉ rác chảy xuống đường giao thông. Hệ thống bờ bao, kênh thoát nước trong bãi rác không được đầu tư nâng cấp, các công ty xử lý nước rỉ rác ngừng hoạt động dài ngày khiến lượng nước rỉ rác tồn đọng rất lớn, gây mùi hôi thối nghiêm trọng, ô nhiễm tăng cao… là nguyên nhân chính dẫn đến việc người dân chặn xe chở rác vào bãi rác lần này.

Theo quy hoạch xử lý chất thải rắn Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội có 17 khu xử lý rác thải sinh hoạt, nhưng hiện nay công tác đầu tư xây dựng gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc và khó triển khai ngay từ khâu giải phóng mặt bằng. Dự án đốt rác phát điện với công suất 4.000 m3/ngày đêm tại bãi rác Nam Sơn cũng chậm tiến độ, cho nên phần lớn rác thải sinh hoạt của thành phố vẫn được xử lý bằng hình thức chôn lấp, gây tác động lớn đến vệ sinh môi trường.

Để tránh tái diễn tình trạng người dân chặn xe vận chuyển rác vào bãi rác, việc cấp bách hiện nay là các đơn vị phải khắc phục ngay yếu kém trong thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, đồng thời sớm hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án mở rộng bãi rác Nam Sơn giai đoạn hai, cũng như chuẩn bị kế hoạch thực hiện giai đoạn ba. Ðẩy nhanh tiến độ nhà máy đốt rác phát điện để giảm dần lượng rác chôn lấp. UBND huyện Sóc Sơn, UBND các xã chung quanh bãi rác khẩn trương thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư với tinh thần bảo đảm tối đa quyền lợi chính đáng cho người dân; đồng thời phòng ngừa, ngăn chặn các trường hợp lợi dụng chính sách để trục lợi. Bên cạnh đó, thành phố tiếp tục xem xét nâng mức hỗ trợ người dân vùng ảnh hưởng bởi bãi rác, mở rộng đối tượng cấp thẻ bảo hiểm y tế, cấp nước sạch... bù đắp thiệt thòi đối với người dân sinh sống chung quanh khu vực này.