Từ lời hứa đến hành động

Hỏi nhanh, đáp gọn

Làn gió mới tại nghị trường thể hiện rõ nét qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn chung quanh việc thực hiện sáu nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết kỳ họp thứ tư với cách thức cải tiến, không theo nhóm vấn đề, không lựa chọn danh sách “cứng” chỉ định trước mà tất cả thành viên Chính phủ, trưởng ngành có nội dung liên quan đều phải trả lời chất vấn về các vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý, điều hành. Trên tinh thần hỏi nhanh đáp gọn, tiết kiệm thời gian, tổng cộng đã có 135 ĐBQH đặt câu hỏi và có 82 lượt đại biểu tranh luận; các thành viên Chính phủ, trong đó có Thủ tướng, hai Phó Thủ tướng, 19 Bộ trưởng, Chánh án Tòa án NDTC, Viện trưởng KSNDTC, Tổng Kiểm toán Nhà nước trực tiếp trả lời chất vấn. Theo ĐBQH Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội), ưu điểm việc hỏi và đáp ngay với nội dung phong phú, đa chiều khiến người nghe hào hứng, dễ lĩnh hội, ngay cả khi không có điều kiện theo dõi cả buổi chất vấn.

Liên tiếp những vấn đề nóng, bức xúc của đời sống xã hội mà cử tri quan tâm được đề cập trực diện làm “nóng” nghị trường. Rồi hàng loạt vấn đề còn tồn đọng hoặc triển khai chưa hiệu quả khiến cử tri băn khoăn như xử lý 12 dự án thua lỗ do Bộ công thương quản lý, kiểm soát tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng, ngăn chặn tội phạm trên không gian mạng, đạo đức xuống cấp, công trình xây dựng sai phép tràn lan...

Nghiên cứu kỹ tài liệu, chắt lọc, tổng hợp thông tin, các ĐBQH đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề. Không ít vấn đề chất vấn gai góc được theo đến tận cùng, thẳng thắn và không né tránh. ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) chia sẻ, cách chất vấn cải tiến này hay hơn, sinh động, hấp dẫn hơn vì câu hỏi bao trùm tất cả lĩnh vực, nhiều câu chất vấn tốt chuyển tải thấu đáo, súc tích nguyện vọng cử tri đến với Bộ trưởng, tư lệnh ngành và cử tri cũng đánh giá được tâm và tầm của người đại biểu dân cử. Những câu hỏi dài dòng, rề rà, thậm chí còn gợi mở cả phương án trả lời; những câu trả lời kể lể, vòng vo, câu giờ... đã dần vắng bóng, nhường cho những hỏi đáp thẳng thắn, sâu sắc, thiết thực.

Cũng trên tinh thần nghiêm túc, cầu thị, các thành viên Chính phủ, trưởng ngành cơ bản trả lời bám sát câu hỏi, có trọng tâm, nêu bật kết quả đạt được nhưng cũng thẳng thắn thừa nhận hạn chế, yếu kém, chỉ rõ nguyên nhân và tiếp thu, đề xuất giải pháp cụ thể để khắc phục. Mặc dù áp lực căng hơn so với các phiên chất vấn kỳ trước, đòi hỏi người trả lời chất vấn tập trung cao độ, phản ứng nhanh, khó tránh khỏi hồi hộp, nhưng nhìn chung những câu trả lời đã giải đáp hầu hết các vấn đề, cơ bản đáp ứng được kỳ vọng của cử tri. Với những vấn đề phức tạp liên ngành, nhiều Bộ trưởng, trưởng ngành cùng tham gia làm sáng tỏ một cách mạch lạc, tinh thần trách nhiệm cao. ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) nhận định, với cách hỏi đáp này, phần khó thuộc về phía các Bộ trưởng, trưởng ngành nhưng qua đó cũng bộc lộ bản lĩnh, năng lực và khả năng nắm bắt vấn đề của họ.

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn một số câu hỏi còn chung chung, thậm chí chưa rõ ý và trả lời chưa thật sự đi vào quỹ đạo trọng tâm, khiến cử tri chưa thật sự thỏa mãn.

Mạch kết nối giữa người hỏi, trả lời và cả người tranh luận cũng tạo không khí sôi động, dân chủ mà chia sẻ, xây dựng. Không chỉ tranh luận với người trả lời chất vấn để biểu thị sự hài lòng hay không, các ĐBQH còn tranh luận với nhau, đưa dẫn chứng, minh bạch số liệu với quyết tâm làm rõ đến cùng, trao đi đổi lại để tìm ra sự đúng đắn, chân lý của vấn đề, từ đó có giải pháp đúng và trúng. Có lúc bày tỏ chính kiến dù hơi gay gắt nhưng không lên gân cũng nhằm mục đích đi đến một nhận thức chung khách quan, chính xác, thấu đáo, cặn kẽ vấn đề, giải quyết triệt để.

Và thành công không thể thiếu vai trò điều hành, linh hoạt của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Các ĐBQH và cử tri đánh giá cao chủ tọa điều tiết hài hòa vừa gợi mở, làm rõ ý của người chất vấn và người trả lời chất vấn hướng việc hỏi đáp sâu sát, không chệch hướng, dừng ngắt hợp lý, tránh lan man.

Tin tưởng và kỳ vọng

Không thể phủ nhận những chuyển biến tích cực thời gian qua của từng lĩnh vực thể hiện quyết tâm, trách nhiệm của các thành viên Chính phủ, trưởng ngành tích cực giải quyết kiến nghị của cử tri và chất vấn của ĐBQH. Bên cạnh đó, vẫn còn không ít bất cập, hạn chế do khách quan và chủ quan, hoặc có những tồn tại dai dẳng nhiều năm, qua nhiều nhiệm kỳ không thể một sớm một chiều khắc phục. Vẫn biết các Bộ trưởng, trưởng ngành chịu nhiều áp lực trong quản lý, điều hành lĩnh vực mình phụ trách, nhưng không thể chỉ vì quá khó khăn, đổ lỗi cho tác động khách quan mà thiếu chủ động tìm giải pháp đồng bộ, quyết liệt tháo gỡ hiệu quả.

Không chỉ được “sát hạch” qua phiên chất vấn sơ kết giữa nhiệm kỳ lần này, kết quả lấy phiếu tín nhiệm cũng chính là dịp để các Bộ trưởng, trưởng ngành nhìn nhận lại mình, biết thước đo hài lòng của ĐBQH và cử tri đến đâu để có điều chỉnh phù hợp. Tại nghị trường, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhấn mạnh “kết quả bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội dù tín nhiệm cao hay tín nhiệm thấp đều có chung ý nghĩa thôi thúc Chính phủ trong việc thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ phát triển đất nước còn rất nhiều thách thức ở phía trước”. Những vị trí có nhiều nỗ lực cống hiến, quyết đoán, sâu sát công việc nhận được nhiều phiếu tín nhiệm cao tuyệt đối không được chủ quan, thỏa mãn, mà phải nỗ lực tốt hơn. Số phiếu tín nhiệm thấp cao cũng là lời nhắc nhở, cảnh báo với một số Bộ trưởng phải trăn trở, gắng sức gấp nhiều lần, có bước đi đột phá tạo bước chuyển mạnh mẽ trong công việc.

Trước đòi hỏi đặt ra là tập trung sức lực thực hiện tốt nhiệm vụ trong những tháng cuối năm cũng như thời gian còn lại của nhiệm kỳ này, các vị bộ trưởng, tư lệnh ngành không thể không hoặc chần chừ thực hiện lời hứa, cam kết với ĐBQH và cử tri. Với sự cầu thị tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ ý kiến của các ĐBQH, quyết tâm hành động, khắc phục hiệu quả những tồn tại, giải quyết rốt ráo những vấn đề quốc kế dân sinh tồn đọng bằng những giải pháp cụ thể, thiết thực, nhân dân cả nước kỳ vọng và tin tưởng những lời hứa sớm được hiện thực hóa. Tín hiệu đáng mừng bước đầu là có chuyển biến tích cực ngay sau chất vấn như Văn phòng Chính phủ tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 30/CT-TTg về nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính tại các bộ, ngành, địa phương; lãnh đạo UBND thành phố Cần Thơ chỉ đạo cơ quan chức năng miễn tiền phạt cho người đổi 100 USD...Và ở bất cứ thời điểm nào, kết quả thực tế thực hiện những cam kết, lời hứa của các thành viên Chính phủ, trưởng ngành vẫn luôn là câu trả lời chính xác, thỏa đáng nhất.