Tăng nhiệt

Điểm nóng Syria lại tăng nhiệt, khi xung đột leo thang tại tỉnh Idlib, liên lục phá vỡ thỏa thuận đạt được giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về ngừng bắn ở khu vực tây-bắc Syria. Cả Moscow và Ankara đều tuyên bố có binh sĩ chết trong các cuộc giao tranh ở Idlib, trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ tiến công nhiều mục tiêu của lực lượng chính quyền Damascus ở khu vực này.

Một phái đoàn Nga đã tới Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận các biện pháp nhằm giảm căng thẳng tại tỉnh Idlib, tây-bắc Syria, trước khi có thể phải đưa ra những lựa chọn tiếp theo, kể cả tiến hành cuộc gặp cấp cao giữa lãnh đạo hai nước, nếu cần thiết. Mặc dù luôn tuyên bố tăng cường hợp tác để “vô hiệu hóa các phần tử cực đoan”, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga vẫn không tránh khỏi rạn nứt trong quan hệ song phương, khi hai bên có quan điểm khác biệt trong vấn đề Syria. Trong khi Moscow tích cực hỗ trợ lực lượng Chính phủ Syria trong các chiến dịch tiến công các sào huyệt cuối cùng của các nhóm khủng bố ở quốc gia Trung Đông, thì Thổ Nhĩ Kỳ lại hậu thuẫn các nhóm đối lập ở Syria nhằm duy trì một “vùng an toàn” ở khu vực biên giới. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ T.Éc-đô-gan cảnh báo người đồng cấp Nga V.Pu-tin rằng, Ankara sẽ sử dụng quyền tự vệ nếu xảy ra một cuộc tiến công nữa nhằm vào binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria. Ông T.Éc-đô-gan cũng nhấn mạnh, việc các lực lượng Chính phủ Syria nã pháo khiến nhiều binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ chết đã gây tổn hại nỗ lực chung nhằm tìm kiếm hòa bình cho Syria.

Phái đoàn Nga thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong bối cảnh quân đội Syria mở chiến dịch quân sự chống phiến quân tại Idlib và giành những thắng lợi giòn giã. Trong khi đó, nhằm trả thù cho các binh sĩ nước này, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến công hàng chục mục tiêu ở Idlib, khiến 13 binh sĩ Syria chết. Đây là vụ giao tranh đẫm máu nhất kể từ khi Thổ Nhĩ Kỳ triển khai quân tới Syria hồi năm 2016. Thổ Nhĩ Kỳ còn tuyên bố sẽ tiếp tục hiện diện ở Idlib và tiến công đáp trả khi cần thiết. Theo Tổ chức Giám sát nhân quyền Syria (SOHR), khoảng 1.240 phương tiện quân sự và 5.000 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã vượt biên giới để tiến vào Idlib. Ankara cảnh báo “mọi lựa chọn đều có thể được cân nhắc”.

Giao tranh tại Idlib đã phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara cáo buộc chiến dịch của quân chính phủ Syria vi phạm các thỏa thuận đã ký kết. Moscow lại chỉ trích các nhóm phiến quân trong vùng giảm căng thẳng mà Thổ Nhĩ Kỳ chịu trách nhiệm giám sát liên tục thực hiện các hành vi gây hấn, nhắm trực tiếp tới các lực lượng chính quyền Damascus cũng như các căn cứ quân sự có sự hiện diện của quân đội Nga tại Syria. Nga thông báo, một số chuyên gia quân sự nước này thiệt mạng trong các cuộc tiến công của phiến quân ở tỉnh Idlib.

Trước diễn biến leo thang căng thẳng ở Syria, các quan chức Liên hợp quốc (LHQ), Liên hiệp châu Âu (EU) và Nga đều thể hiện quan ngại về nguy cơ xảy ra thảm kịch nhân đạo mới. Trong hơn một tháng qua, khoảng 689 nghìn dân thường Syria đã phải rời nhà chạy trốn xung đột, trong đó 80% là phụ nữ và trẻ em. Mưa tuyết và nhiệt độ xuống thấp ở khu vực tây-bắc càng làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã rất khắc nghiệt đối với khoảng ba triệu người ở khu vực này. EU kêu gọi tất cả các bên tham chiến tại Syria chấm dứt các vụ đánh bom nhằm vào dân thường và các cơ sở hạ tầng dân sự, đồng thời bảo đảm đường tiếp cận viện trợ nhân đạo cho người dân Syria.

Con đường duy nhất để giải quyết cuộc khủng hoảng tại Syria vẫn được cho là thông qua một giải pháp chính trị và do LHQ thúc đẩy. Nghị quyết 2254 mà Hội đồng Bảo an LHQ thông qua năm 2015 đã phác thảo một lộ trình cho tiến trình hòa bình ở Syria, trong đó có việc thực hiện ngừng bắn ngay lập tức và tổ chức một cuộc bầu cử dân chủ do LHQ bảo trợ trong vòng 18 tháng để thông qua hiến pháp mới. Hòa bình cho Syria phải do chính người dân Syria quyết định, không có sự can thiệp từ bên ngoài.