Cơ hội mới

Hy vọng hòa bình cho Afghanistan lại được nhen lên, khi lực lượng Taliban bất ngờ đề xuất ngừng bắn nhân dịp kết thúc tháng Ramadan của người Hồi giáo. Ðể hưởng ứng và tỏ thiện chí, chính quyền Kabul đã khởi động đợt phóng thích phiến quân. Liên hợp quốc kêu gọi các bên không bỏ lỡ cơ hội mới, nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 19 năm qua tại quốc gia Nam Á này.

Dịp lễ Hiến sinh (Eid Al-Fitr), đánh dấu kết thúc tháng ăn chay Ramadan, luôn là kỳ lễ hội quan trọng bậc nhất của cộng đồng người Hồi giáo. Với người Afghanistan, lễ Hiến sinh năm nay mang đến niềm hy vọng mới, với tuyên bố của phiến quân tạm "ngưng tiếng súng" trong ba ngày, bắt đầu từ 23-5, với mục đích để người dân hưởng kỳ lễ đặc biệt trong hòa bình. Người phát ngôn lực lượng Taliban nêu rõ, toàn bộ chiến binh của Taliban đã được lệnh thực hiện các biện pháp đặc biệt nhằm bảo đảm an ninh cho đất nước và không tiến hành bất cứ chiến dịch nào, ở bất cứ nơi đâu.

Ðây không phải lần đầu, cũng không phải kỳ lễ Hiến sinh đầu tiên, mà phiến quân tại Afghanistan chủ động đề xuất ngừng bắn. Song, tuyên bố của Taliban đã nhận được phản hồi tích cực, trong bối cảnh tình trạng bạo lực leo thang nguy hiểm và trước đó phiến quân từ chối lời kêu gọi ngừng bắn nhân đạo nhân tháng lễ Ramadan, cũng như nhằm hỗ trợ các nỗ lực ngăn chặn dịch Covid-19 lây lan tại Afghanistan. Từ tháng 3 vừa qua, thời điểm lẽ ra để khởi động cuộc đàm phán nội bộ Afghanistan theo lộ trình được cam kết trong thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban, song bạo lực lại gia tăng, khi phiến quân liên tiếp mở các đợt tiến công nhằm các lực lượng chính phủ trên khắp đất nước. Trong khi đó, chính quyền Kabul phải dành ưu tiên cao và nguồn lực lớn để chống dịch Covid-19 lây lan nguy hiểm. Những lời kêu gọi ngừng bắn liên tiếp được đưa ra, cả từ Kabul, lẫn cộng đồng quốc tế, nhằm hỗ trợ người dân Afghanistan vượt qua thách thức kép.

Bởi thế, đề xuất ngừng bắn mới nhất của Taliban ngay lập tức được Chính phủ Afghanistan chấp thuận.

Tổng thống A.Ghani hoan nghênh tuyên bố của lực lượng nổi dậy, đồng thời cam kết đẩy nhanh việc phóng thích các tù nhân Taliban. Trong một động thái thể hiện thiện chí, hưởng ứng ngừng bắn tạm thời, ngày 24-3, chính quyền Kabul chính thức triển khai kế hoạch mới, trả tự do cho khoảng 2.000 phiến quân bị giam giữ. Trong bài phát biểu với người dân nhân lễ Hiến sinh, Tổng thống Ghani khẳng định, việc tiếp tục thả phiến quân thể hiện trách nhiệm với tiến trình hòa bình quốc gia, đồng thời nhắc lại rằng, chính phủ sẵn sàng tiến hành hòa đàm với Taliban. Ông Ghani cũng hối thúc Taliban thực hiện cam kết nhanh chóng trả tự do cho các nhân viên an ninh bị phiến quân bắt giữ.

Bản "thỏa thuận lịch sử" mà Taliban ký với Mỹ hồi tháng 2 được kỳ vọng tạo bước ngoặt quan trọng giúp chấm dứt cuộc xung đột kéo dài từ tháng 10-2001 tại Afghanistan. Trong đó, cam kết nổi bật là Mỹ và lực lượng nước ngoài rút quân, đổi lại Taliban ngừng hoạt động vũ trang và tiến hành đàm phán với chính phủ. Một trong những điều kiện để triển khai các cam kết trên đó là cuộc trao đổi tù nhân giữa chính phủ và phiến quân, theo đó, Kabul cam kết phóng thích khoảng 5.000 tay súng và Taliban trả tự do cho 1.000 nhân viên an ninh. Ðến nay, hai bên đã tiến hành đợt đầu, lần lượt trao đổi khoảng 1.000 tay súng và 300 nhân viên an ninh. Tuy nhiên, cuộc đối thoại quốc gia của Afghanistan vẫn chưa được khởi động, theo thỏa thuận vào ngày 10-3 vừa qua. Trong khi đó, Taliban phát động đợt tiến công mới nhằm các lực lượng chính phủ, khiến nhiều nhân viên an ninh thiệt mạng. Bạo lực gia tăng càng gây thêm khó khăn cho chính quyền Kabul, khi phải nỗ lực ngăn chặn Covid-19 lây lan và giảm bớt tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội do dịch bệnh.

Trong bối cảnh nhiều khó khăn như vậy, tuyên bố ngừng bắn của lực lượng Taliban và cam kết của chính quyền Kabul tiếp tục trả tự do cho phiến quân được hoan nghênh là những bước tích cực, nhen nhóm tia hy vọng mới cho tiến trình hòa bình Afghanistan. Tổng Thư ký Liên hợp quốc A.Guterres hoan nghênh những động thái thiện chí, đồng thời kêu gọi hai bên nắm cơ hội quý này, thúc đẩy tiến trình hòa bình và hòa giải quốc gia, do chính người Afghanistan làm chủ và dẫn dắt, nhằm sớm chấm dứt xung đột, tái thiết và phát triển đất nước.