1. Theo một báo cáo mới của ILO được công bố tại Diễn đàn Lao động Việt Nam 2019, kinh tế Việt Nam đang tạo ra ngày càng nhiều việc làm cần kỹ năng trung bình và kỹ năng cao. Ấn phẩm “Việc làm thỏa đáng và các mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam” đã chỉ ra rằng, tăng trưởng việc làm trung bình hằng năm của Việt Nam trong thập kỷ qua tập trung vào nhóm việc làm cần kỹ năng trung bình và cao.
Thống kê phân bổ việc làm theo mức kỹ năng của Việt Nam cho thấy, 53% số việc làm trên cả nước là việc làm cần kỹ năng trung bình và 12% đòi hỏi kỹ năng cao. Số còn lại, 36% là việc làm kỹ năng thấp. “So sánh cơ cấu này với các quốc gia có thu nhập trung bình cao - nhóm Việt Nam mong muốn được gia nhập vào năm 2030 - cho thấy những điểm khá thú vị” bà Valentina Barcucci, chuyên gia kinh tế lao động của ILO Việt Nam, đồng tác giả báo cáo, chia sẻ.
“Việt Nam không cần thêm nhiều việc làm, nhưng cần thêm việc làm tốt hơn. Do vậy, chất lượng việc làm đang là một thách thức”, bà Valentina Barcucci, chuyên gia kinh tế lao động của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Việt Nam đã cho biết như vậy về bức tranh việc làm tại Việt Nam.
2. Tại Diễn đàn Lao động Việt Nam 2019, các chuyên gia về lao động việc làm nhận định, tương lai việc làm của Việt Nam nằm ở quyết định lựa chọn và Việt Nam đang cho thấy sự lựa chọn của mình thông qua cải thiện kỹ năng lực lượng lao động, mở rộng độ bao phủ an sinh xã hội và hiện đại hóa các thiết chế quan hệ lao động.
Theo TS Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, ngày nay thế giới việc làm đang trải qua những thay đổi lớn với tốc độ ngày càng nhanh, tác động tới sinh kế của hàng triệu người nam và nữ, cả người sử dụng lao động và người lao động. Những nhân tố thay đổi chính bao gồm cải tiến công nghệ với điển hình là Cách mạng công nghiệp 4.0, hệ thống thương mại toàn cầu với độ kết nối ngày càng lớn, già hóa dân số và biến đổi khí hậu. “Làm thế nào có thể xây dựng một tương lai việc làm tốt hơn trong thời kỳ chuyển đổi này, bằng cách tận dụng các cơ hội nó đem lại và chuẩn bị để đối mặt với những thách thức mới nổi, là một câu hỏi sống còn của thời đại chúng ta”, TS Chang-Hee Lee nhận định.
Trong bối cảnh đó, Tuyên bố Thế kỷ lịch sử của ILO được thông qua vào tháng 6-2019 kêu gọi tương lai việc làm cần lấy con người làm trung tâm, và nhấn mạnh rằng tương lai không phải là điều gì đó áp đặt lên chúng ta, mà là sự lựa chọn do các Chính phủ, người lao động và người sử dụng lao động quyết định.
Việt Nam đã và đang là một câu chuyện thành công, với tốc độ tăng trưởng cao bền vững trong những năm qua dù bối cảnh quốc tế có nhiều biến động. Đây là kết quả của sự lựa chọn chiến lược của Việt Nam quyết định phát triển kinh tế thông qua hội nhập toàn cầu sâu rộng hơn, kết hợp với những cải cách trong nước.
“Để hiện thực hóa quyết tâm trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030, Việt Nam cần những cải thiện về mặt xã hội song hành với phát triển kinh tế,” Giám đốc ILO Việt Nam nhận định. Cũng theo TS Chang-Hee Lee, Việt Nam đang tiến những bước tiến đúng đắn và quan trọng thông qua việc cải thiện kỹ năng cho lực lượng lao động, mở rộng độ bao phủ của an sinh xã hội, và hiện đại hóa các thiết chế quan hệ lao động.
3. Theo Thứ trưởng LĐ-TB&XH Lê Văn Thanh, diễn đàn được tổ chức vào một thời điểm có ý nghĩa đặc biệt, khi Bộ luật Lao động (sửa đổi) với nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung quan trọng vừa được Quốc hội biểu quyết thông qua với số phiếu cao đến hơn 90%.
Đây là một dấu mốc quan trọng trên con đường hoàn thiện hệ thống pháp luật lao động của Việt Nam theo hướng hiện đại, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Bộ luật Lao động mới tích hợp khá đầy đủ những nguyên tắc của các công ước cơ bản của ILO, kể cả hai công ước cơ bản còn lại (về tự do hiệp hội và lao động cưỡng bức) mà Việt Nam dự kiến sẽ phê chuẩn trong những năm tới.
Diễn đàn về nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam vừa qua đã thể hiện cam kết ở các cấp cao nhất của Chính phủ về phát triển kỹ năng, và đưa ra phương hướng chính sách cho một tương lai việc làm tươi sáng hơn thông qua cải thiện năng suất dựa vào nâng tầm kỹ năng lao động trên cả nước cũng như phối hợp cung cầu tốt hơn về kỹ năng.
“Tôi tin tưởng rằng việc bảo đảm việc làm bền vững và thỏa đáng cho mọi người, thông qua những tiến bộ về nâng tầm kỹ năng, an sinh xã hội toàn dân và quan hệ lao động hiệu quả, sẽ là một phần không thể thiếu của Chiến lược và Kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội giai đoạn tiếp theo mà Việt Nam đang hoàn thiện, bởi đây là một yếu tố chính thúc đẩy chính sách xã hội để phát triển kinh tế. Tôi tin tưởng rằng, Việt Nam đang đi đúng hướng trên con đường tăng trưởng bền vững và toàn diện hướng tới trở thành một quốc gia thu nhập trung bình cao”, Giám đốc ILO Việt Nam nhận định.
