Đau thương vùng núi
Đường đến Trà Leng còn hằn sạt lở nhiều chỗ trên núi, dưới vực. Đến UBND xã sẽ phải đi qua nóc Ông Đề, nơi mà 14 nhà dân đã bị lũ cuốn trôi, khiến 23 người chết và mất tích. Chỉ nhận ra một bãi bùn đất phía dưới. Dòng suối phía trên đã bị nước lũ gột sạch rêu và đất, lộ ra những vỉa đá xanh chạy ngược, buốt mắt. Một cái lán bạt dựng bên đường để cho những người đi qua, dừng nghỉ, tưởng nhớ. Từ nóc Ông Đề vào đến xã khoảng 3 km.
Dù trời vẫn tiếp tục đổ mưa, đường khó đi nhưng “xe máy mậu dịch” vẫn cung ứng hàng hóa cho bà con. Trên mỗi chiếc xe máy cồng kềnh, họ đem cá biển, rau tươi kể cả mì Quảng đóng hộp bán dọc đường và tại những điểm dân cư. Buổi trưa ngày 8-1-2021, chúng tôi đến xã và thấy nhiều người dân mua mì Quảng ăn trưa. Nhiều người dân đứng bên đường, dưới trời mưa nhìn khu vực đang xây dựng, tái thiết dân cư. Trong mỗi ánh mắt họ hiện lên niềm vui có nhà mới, an toàn, để đón Tết Nguyên đán. Anh Hồ Văn Đông (nóc Ông Đề) - chủ hộ bị trôi hoàn toàn, cho biết: “Cán bộ xã khuyến khích người dân đến thăm khu ở mới, giám sát xây dựng. Tôi cũng mong sớm có nhà ở để ba bố con tôi về nhà mình cho ấm êm”.
Hình ảnh từ Trà Leng hơn hai tháng trước được các cơ quan thông tin truyền thông khiến bạn đọc thắt lòng. Chiều 28-10-2020, sau một tiếng nổ lớn, nguyên một ngọn núi lớn đổ ập xuống khu dân cư có 53 người đang sinh sống, trú bão. 34 người sống sót, sáu người chết và 13 nạn nhân mất tích. Sau thảm họa đó, các đơn vị lực lượng chức năng đã hành quân lội bộ vào thôn 1, Trà Leng tìm kiếm nạn nhân. Một bệnh viện dã chiến cũng được thiết lập gần địa điểm sạt lở để sơ cứu các nạn nhân. Khó mà nói hết được tinh thần xả thân của những người cứu hộ cứu nạn tìm kiếm người bị vùi lấp trong đất đá. Họ chạy đua với bão, lũ, mưa lấp mặt để cứu người.
Sau cơn bão số 9 một tuần, bão số 10 đổ bộ, ảnh hưởng của cơn bão tiếp theo, mưa lớn làm mực nước sông Leng dâng cao gây sạt lở nhiều nhà dân làng Tak Pát, thôn 2, cùng xã. Nhiều nhà dân chênh vênh dưới vách núi, bên dòng nước chảy xiết. Cũng thời điểm đó, 2.470 hộ dân đã được sơ tán đến nơi ở an toàn.
Tái định cư cho đồng bào
Nhìn lại, năm 2020, chín cơn bão vào miền trung, mưa lớn, kéo dài gần hai tháng. Sau bão, những cơn mưa vẫn tiếp tục đổ xuống tại các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam và Thừa Thiên Huế. Những huyện miền núi cho đến nay vẫn thường trực những cơn mưa rừng khiến bùn sình nhão nhoét, đi lại rất khó khăn. Thời tiết vẫn chưa ủng hộ để khắc phục các điểm sạt lở. Nhiều xã nghèo miền núi, sau bão vẫn đang phải sống trong những cơn mưa.
Hiện trường khu tái định cư cho đồng bào xã Trà Leng đã được khởi công ngày 22-12-2020. Địa điểm tái định cư cho bà con cách UBND xã Trà Leng 800 m, theo đó sẽ có 80 lô đất, mỗi lô có diện tích 200 m2. Bước đầu, huyện hỗ trợ kinh phí xây nhà cho 51 hộ dân thôn 1 và thôn 2 của xã đến tái định cư với mức kinh phí 150 triệu đồng mỗi ngôi nhà, đầu tư xây dựng hạ tầng dân sinh như điện, nước sinh hoạt, nhà sinh hoạt văn hóa, đường giao thông trong khu dân cư để bà con sớm ổn định cuộc sống. Đây là kinh phí từ ngân sách nhà nước và nguồn ủng hộ của người hảo tâm cả nước. Hội người Việt tại thành phố Chemnitz và phụ cận (Cộng hòa Liên bang Đức) cũng gửi về ủng hộ 45 triệu đồng và nhờ phóng viên Báo Nhân Dân đến trao cho xã Trà Leng.
Về phần sinh kế cho người dân sau khi nhận nhà tái định cư? Chủ tịch UBND xã Trà Leng Phan Quốc Cường cho biết: “Người dân tại hai thôn tái định cư vẫn được canh tác trên những mảnh đất thuộc vườn, đồi cũ thôn cũ của họ. Đây chỉ là nơi ở ổn định cuộc sống, tránh những thiên tai”. Với điều kiện thời tiết hiện tại không thuận lợi, mưa vẫn tiếp tục đổ xuống Trà Leng nói riêng và các xã miền núi nói chung. Sáng 9-10-2021, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu đã có chuyến khảo sát, kiểm tra tiến độ thi công công trình tái định cư cho đồng bào xã Trà Leng. Động viên tinh thần của người dân và công nhân thi công công trình hoàn thành sớm cho người dân.
Thay mặt người dân tiếp nhận những nguồn hỗ trợ, Chủ tịch UBND xã Trà Leng Phan Quốc Cường bày tỏ: “Quá trình tái thiết, bà con đã nhận được sự quan tâm hỗ trợ từ các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương, người hảo tâm trong nước và nước ngoài để bà con có cuộc sống tốt hơn. Thông qua các cơ quan báo, đài, thay mặt nhân dân xã Trà Leng tôi xin gửi lời cảm ơn về sự quan tâm hỗ trợ”.
285 triệu đồng ủng hộ bão lụt 2020 của Hội người Việt tại thành phố Chemnitz và phụ cận (Cộng hòa Liên bang Đức) đến tận tay 17 điểm trên bảy tỉnh miền trung gồm: Nghệ An (1), Hà Tĩnh (1), Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi mỗi tỉnh ba suất, mỗi suất 15 triệu đồng. Riêng xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam nhận được 45 triệu đồng.
