Học nghề giúp nhận thức thay đổi

Sau 10 năm thực hiện Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn (theo Quyết định 1956/QĐ-TTg), các địa phương đã tích cực triển khai các lớp đào tạo nghề cho lao động nông thôn và đạt được những kết quả khả quan. Điều này cho thấy, triển khai Đề án là việc làm đúng đắn, có ý nghĩa lớn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, thực hiện có hiệu quả công tác xóa đói, giảm nghèo và các mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Đào tạo nghề góp phần giúp người lao động nông thôn có việc làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống. Ảnh: NGUYỆT ANH
Đào tạo nghề góp phần giúp người lao động nông thôn có việc làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống. Ảnh: NGUYỆT ANH

Chung sức xây dựng nông thôn mới

Triển khai QĐ 1956, năm 2010, UBND tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020 (tiếp tục bổ sung năm 2013). Một số mô hình điển hình được các cấp, các ngành trong tỉnh thực hiện như: “Đào tạo và cấp chứng chỉ nghề thuyền trưởng, máy trưởng nghiệp vụ thuyền viên, thợ máy tàu cá tỉnh Khánh Hòa”, “Dạy nghề nuôi gà thả vườn” tại các xã Diên Thọ, Suối Tiên (huyện Diên Khánh), “Đào tạo nghề trồng nấm” tại TP Nha Trang, huyện Vạn Ninh, cùng các mô hình doanh nghiệp tổ chức đào tạo lao động nông thôn, tuyển dụng lao động vào làm việc... đã phát huy hiệu quả tích cực. Giai đoạn 2016 - 2018, Khánh Hòa đã đào tạo được 8.557 lao động nông thôn; tỷ lệ có việc làm sau đào tạo đạt hơn 93,4%.

Việc thực hiện Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn góp phần giúp người lao động trong tỉnh có việc làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống, từng bước thoát nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội. Đến cuối năm 2018, tỉnh đã có 80/94 xã đạt tiêu chí “Tỷ lệ lao động có việc làm qua đào tạo” theo Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2018.

Theo thống kê của các địa phương, gần 350.000 hộ nghèo có người tham gia học nghề đã có việc làm, thoát nghèo, chiếm 61,5% số người nghèo tham gia học nghề. Gần 300.000 hộ có người tham gia học nghề có việc làm, thu nhập cao hơn mức thu nhập bình quân tại địa phương, trở thành hộ thu nhập khá. Gần 200.000 người sau học nghề đã thành lập tổ hợp tác, doanh nghiệp, HTX. Nhiều mô hình đào tạo nghề có hiệu quả, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, thực hiện mỗi làng một sản phẩm, thực hiện tiêu chí xã nông thôn mới, huyện nông thôn mới. Nhận thức của người dân về học nghề có sự chuyển biến căn bản, từ chỗ tham gia học nghề để được hỗ trợ tiền ăn, học, chuyển sang học nghề để nắm bắt khoa học - kỹ thuật áp dụng vào sản xuất, để có kiến thức, kỹ năng tìm được việc làm có thu nhập cao, làm giàu và giảm nghèo bền vững.

Hướng đến đào tạo nghề theo vị trí làm việc

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định nhưng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn vẫn gặp nhiều khó khăn. Theo Vụ trưởng Đào tạo thường xuyên, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Đào Văn Tiến, nội dung đặt hàng đào tạo nghề cho lao động nông thôn thuộc diện hộ nghèo, người dân tộc thiểu số, lao động bị thu hồi đất canh tác có khó khăn về kinh tế vẫn chưa đạt được mục tiêu của Đề án. Hiệu quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn chưa đồng đều giữa các vùng trong cả nước. Lao động học một số nghề phi nông nghiệp chưa tìm được việc làm, do thị trường tại chỗ không có nhu cầu hoặc do tay nghề chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Một số lao động học nghề nông nghiệp, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được hoặc tiêu thụ rất khó khăn, hiệu quả việc làm sau đào tạo còn hạn chế.

Để đạt được mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo nghề các trình độ cho khoảng 1,5 triệu lao động, trong đó hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới ba tháng cho khoảng một triệu lao động nông thôn trong giai đoạn từ năm 2021 - 2025, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề nghị các bộ, ngành, cơ quan T.Ư phối hợp hướng dẫn các địa phương bố trí kinh phí để tổ chức thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ, các hoạt động trong năm 2020.

Theo đó, tập trung đào tạo nghề theo vị trí làm việc trong doanh nghiệp, các khu công nghiệp, làng nghề, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn, nông nghiệp; đào tạo nghề phát triển hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa, gắn với thực hiện “Chương trình mỗi xã một sản phẩm - Chương trình OCOP”; xây dựng Dự án “Đào tạo nghề, tạo việc làm cho lao động nông thôn, vùng dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách thực hiện giảm nghèo bền vững”.

Đồng thời, các địa phương rà soát, đánh giá, tổ chức tổng kết Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại địa bàn; xây dựng kế hoạch hằng năm, trung hạn về chỉ tiêu đào tạo, nguồn lực thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn; tăng cường phối hợp giữa các cấp, ngành, tổ chức, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế lớn, hợp tác xã, cơ sở sản xuất trong việc đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu xã hội. Các cấp, ngành, địa phương tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn vào năm 2020, tránh hình thức trong việc đánh giá kết quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đào tạo nghề nói chung.

Theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hết tháng 9-2019, cả nước đã có hơn 9,2 triệu lao động nông thôn được học nghề các trình độ, trong đó 5,3 triệu người được hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới ba tháng theo chính sách của Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Ước thực hiện đến hết năm 2019, khoảng 9,6 triệu lao động nông thôn được học nghề các cấp trình độ, đạt 87% mục tiêu của Đề án (11,03 triệu người). Sau học nghề, số người có việc làm mới hoặc tiếp tục làm nghề cũ nhưng có năng suất, thu nhập cao hơn đạt 80,4%.