1. Theo GS, TS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Bạch Mai, không khí ô nhiễm có nhiều các hạt bụi nhỏ (PM 10, PM 2.5) cùng các khí độc hại khác như SO, NO2, O3, dầu diesel cháy chưa hết, một số kim loại nặng và chất độc khác…
Khi không khí ô nhiễm, sức khỏe con người bị ảnh hưởng, đầu tiên là hệ hô hấp. Các chất ô nhiễm có trong không khí sẽ đi qua đường hô hấp trên rồi xuống đường hô hấp dưới, vào đến các phế nang, từ đó khuếch tán vào trong máu và đi khắp cơ thể, gây ra các bệnh về hô hấp, viêm phổi, thậm chí ung thư phổi.
Ngoài ra, còn ảnh hưởng tới tim mạch, những người đã có bệnh lý như hẹp động mạch vành dễ bị nặng lên, xuất hiện các cơn đau thắt ngực tăng lên. Có ba đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi không khí ô nhiễm là người già, trẻ em và những người mắc bệnh phổi, bệnh tim mạn tính.
Theo các chuyên gia y tế, ô nhiễm bụi mịn là vấn đề đáng báo động nhất hiện nay. Bụi mịn hay bụi PM2.5 là những hạt bụi li ti trong không khí có kích thước 2,5 micron trở xuống. Loại bụi này được phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau.
Khi tiếp xúc với các hạt mịn có thể gây ra các ảnh hưởng đến mắt, mũi, họng và phổi. Nguy hiểm hơn, bụi PM2.5 còn được mệnh danh là “sát thủ âm thầm” bởi chúng bé đến mức có thể luồn lách vào các túi phổi, tĩnh mạch phổi và xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu, thúc đẩy bệnh xơ gan, làm tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa và rối loạn chức năng gan…
2. Trước băn khoăn của nhiều người, có nên rửa mũi họng mỗi khi đi ngoài đường về, GS, TS Châu cho rằng, các biện pháp súc rửa mũi họng có tác dụng nhưng không nhiều, chỉ làm sạch được bụi lớn, còn các bụi nhỏ, bụi lơ lửng khi đã vào sâu trong đường thở, xuống phế quản và phổi thì việc rửa mũi thường không có hiệu quả. Trong thời điểm không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, GS, TS Châu khuyến cáo, người bị bệnh hô hấp nên hạn chế ra ngoài đường. Nếu buộc phải ra đường, cần đeo khẩu trang để hạn chế tiếp xúc với khói bụi và các chất độc hại có trong không khí.
Tốt nhất người dân nên áp dụng các biện pháp tự bảo vệ để ngăn chặn bụi ở bên ngoài. Với những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, có thể tập thở, ho khạc đờm, những chất độc hại lắng đọng trên niêm mạc phế quản nhỏ sẽ bị đẩy lên đường thở lớn rồi khạc ra ngoài, sẽ hạn chế được phần nào. Nếu người dân thấy các triệu chứng như ho, khó thở tăng lên, đặc biệt với người có sẵn bệnh hô hấp cần đi khám ngay.
Bác sĩ Nguyễn Phượng Hoàng, Trưởng khoa Vi sinh, Bệnh viện Phổi Hà Nội, chuyên gia kiểm soát lây truyền lao khẳng định, với chất lượng không khí kém như hiện nay, các loại khẩu trang cotton hoạt tính, khẩu trang y tế chỉ có tác dụng ngăn bụi thô kích thước lớn, không thể ngăn bụi mịn dưới 2,5 micron - loại bụi mà mắt thường không thể nhìn thấy và có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Lý do là các loại khẩu trang này chỉ được làm từ sợi vải dệt đơn thuần, khoảng cách sợi vải lớn, vì thế bụi mịn vẫn có thể dễ dàng lọt qua.
Theo bác sĩ Hoàng, những loại khẩu trang đạt tiêu chuẩn của Viện quốc gia về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp Hoa Kỳ (NIOSH), có ký hiệu N95, N99 hoặc đạt tiêu chuẩn châu Âu có ký hiệu FFP2, nếu dùng đúng cách có thể lọc được 85-99% hạt bụi có kích thước 0,3 micron, ngăn được cả vi khuẩn, virus. Những loại khẩu trang này thường được bán với giá phổ biến 70 - 100 nghìn đồng/chiếc. “Tôi đã thực hiện thử nghiệm với khẩu trang N95 và FFP2 và cho thấy sản phẩm lọc bụi mịn rất tốt. Những sản phẩm này thường có ba lớp, trong đó lớp thứ hai là lớp quan trọng nhất, chỉ khi đạt tiêu chuẩn châu Âu hoặc được cơ quan NIOSH chứng nhận đủ tiêu chuẩn thì sản phẩm mới được đưa ra thị trường”, bác sĩ Hoàng cho biết.
