Những bất cập trong quản lý đô thị

Trận mưa lớn kéo dài trong khoảng một tiếng đồng hồ chiều muộn ngày 11-5 lập tức biến nhiều tuyến phố ở trung tâm Hà Nội úng ngập cục bộ.

Có chỗ nước dâng lên đến quá đầu gối, ngập bánh xe máy. Đặc biệt, đoạn phố chạy qua Trung tâm thương mại Tràng Tiền hay phố Nguyễn Khuyến, Quốc Tử Giám nước ngập lênh láng, khiến các phương tiện giao thông khó di chuyển… 

Mưa ập xuống trên diện rộng, lại đúng vào giờ tan tầm, mặc dù không gây ra cảnh hỗn loạn giao thông như đã từng xảy ra ở nhiều trận mưa trước đó, song cảnh người và xe dầm trong biển nước vẫn khiến nhiều người lo lắng về khả năng thoát nước của Hà Nội.  

Câu chuyện Hà Nội hễ mưa là ngập không còn là mới, thậm chí đã quá cũ. Cũ tới mức người dân dường như đã quen, đã biết cách chấp nhận và tự tìm cách ứng phó. Có người đã có kỹ năng để tránh những đoạn phố thường xảy ra úng ngập. Cũng như câu chuyện rác thải sinh hoạt của Thủ đô thường gây bức xúc trong dư luận. Thi thoảng lại xảy ra cảnh ùn ứ rác thải, gây ô nhiễm dân cư. Thoát nước cũng vậy. Cứ trời mưa là “phố bỗng biến thành dòng sông uốn quanh”. Lý giải điều này, người ta thường dẫn ra nhiều nguyên nhân. Trong đó nguyên nhân quan trọng xuất phát từ… trời! 

Thế nhưng, nếu nhìn dưới con mắt của quy hoạch, quản lý đô thị thì đây là câu chuyện rất đáng bàn, đáng buồn, cho thấy năng lực cấp thoát nước của Hà Nội đang có vấn đề và lâu được khắc phục.

Như trận mưa mới đây chẳng hạn, theo giải thích của đại diện Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội, đây là trận mưa lớn, có cường độ cao, diễn ra trên toàn địa bàn thành phố… Bởi mưa lớn, cường độ cao trong thời gian ngắn (khoảng gần 1 giờ), vượt công suất thoát nước của hệ thống (50 - 100 mm/2 giờ), dẫn đến trên địa bàn thành phố đã xuất hiện nhiều điểm úng ngập…

Cách lý giải này có vẻ “khoa học”. Nhưng ở góc độ quản lý đô thị, cần có những cách giải quyết căn cơ hơn, khi những nguyên nhân khác cũng đã được nhiều nhà khoa học chỉ ra: do phát triển nóng về xây dựng nhà cửa, diện tích ao hồ chứa nước trong khu dân cư bị san lấp, thu hẹp đáng kể…

Bên cạnh đó, cũng cần quy trách nhiệm cho những cơ quan, cá nhân cụ thể. Bởi lẽ, TP Hà Nội đã có nhiều dự án đầu tư lớn cho việc cấp thoát nước của Thủ đô. Vậy, việc thường xuyên lặp lại điệp khúc hễ mưa là ngập rất khó chấp nhận. Đây còn là một thực tế rất ít thiện cảm trong mắt khách du lịch cũng như những người nước ngoài sinh sống ở Hà Nội. 

Chúng ta đang nỗ lực xây dựng một đô thị thông minh và lắp đặt nhiều trang thiết bị mang tính tiện ích phục vụ người dân đô thị và du khách tới Hà Nội. Thế nhưng, câu chuyện thoát nước của Hà Nội lại đang là vấn đề gây bức xúc cho người dân. Để xây dựng thành công một đô thị thông minh với nhiều người khoan hãy bàn đến những tiện ích lý tưởng cho người dân, trước hết phải là một đô thị có đủ nhà máy xử lý rác thải và khi mưa thì không ngập!