Trở lại thanh xuân

“Tuổi thanh xuân còn mãi”, tác phẩm hồi ức của các lưu học sinh Việt Nam tu nghiệp tại Liên Xô (trước đây) và các nước Đông Âu những năm 1980, do NXB Văn học vừa ấn hành là một hành trình như thế.

Trở lại thanh xuân

Thực ra, trước khi cuốn sách ra đời, những con người của một thời ấy đã có những hành trình riêng để tìm về tuổi xuân, chẳng hạn mở một “nhóm” trên mạng xã hội facebook, và tác phẩm này mang một phần dấu ấn của khung trời hoài niệm.

Cuốn sách khoảng 450 trang, chắc chắn không thể chứa đựng tất cả hồi ức của các tác giả và nhiều người cũng vì những lý do khác nhau mà chưa thể góp mặt cho tác phẩm chung, song, chắc chắn “Tuổi thanh xuân còn mãi” toát lên tinh thần, không khí, tình cảm chung của thế hệ thanh niên Việt Nam sôi nổi. Bây giờ, họ đã trải qua 40 năm hòa vào sự thay đổi trong cuộc sống, khoảng thời gian đó đủ minh chứng: những kỷ niệm nào con người còn đau đáu, nhớ nhung chính là mảnh ghép sâu nặng, lấp lánh nhất trong tâm hồn.

Cuốn sách được chia làm bốn phần: “Thuở ban đầu lưu luyến”, “Muôn nẻo đường tuyết trắng”, “Chuyện tình kể lúc hoàng hôn”, “Thật như đùa, đùa như thật”. Những trang hồi ức được sắp xếp theo đúng kết cấu này, tất nhiên có sự hòa quyện, đồng hiện trong mạch hồi tưởng riêng của từng người viết. Đó là những mẩu chuyện nhỏ, đầy sâu sắc, thú vị và lãng mạn. Mỗi lưu học sinh thuở ấy có gia đình, quê hương, hoàn cảnh riêng, nhưng họ đều chung khát vọng vươn lên, chinh phục ước mơ hoài bão tuổi trẻ. Xuất phát điểm giản dị, mong ước về cuộc hội ngộ qua những trang sách, cùng nhau kể lại một vài mẩu chuyện chung - riêng nên có lẽ tập thể tác giả sẽ không ngờ họ đã mang đến cho độc giả một tác phẩm ý nghĩa, giá trị.

Hình ảnh thời gian khó như con tàu “con tàu vào nam đi suốt… bốn ngày đêm”, lớp học ngoại ngữ ở Thanh Xuân Bắc mang không khí đặc trưng của Hà Nội với đủ trò đùa tinh nghịch, tiếng kẻng nhà bếp leng keng, bát đũa cũng leng keng, những bữa ăn thiếu thốn, giấc ngủ chập chờn âu lo mà mơ mộng... Họ đã sống, học hành, yêu thương và chia sẻ với nhau đầy chân thật, gắn bó. Phía sau chuyện học hành, thi cử, thất bại, thành công… được kể hóm hỉnh, tinh nghịch, đều toát lên tinh thần sống đầy khát vọng, hồn hậu và quyến luyến tình người. Mỗi trang viết vừa có nét cá tính riêng, vừa hòa quyện, đồng điệu như bản hòa âm của những tâm hồn tha thiết yêu cuộc đời… Họ đã luôn giống và khác nhau từ ngày ấy đến bây giờ.

Đa phần người viết “Tuổi thanh xuân còn mãi” đều ngoại đạo văn chương. Họ là những nhà quản lý, khoa học, kinh tế… đảm nhận nhiều vai trò, công việc khác nhau. Dù từng có thời gian cùng học tập, sinh sống, nhưng khi góp mặt ở một tác phẩm chung, chắc hẳn họ sẽ có sự bất ngờ về nhau. Đó là nhờ những bí mật lần đầu được “bật mí”, tình cảm thật nồng nàn nhưng ai đó chỉ giãi bày vào trang sách… Qua lăng kính tình cảm, trí nhớ của 40 năm, điều lắng đọng là phép màu mang bóng hình tuổi trẻ.

Những năm gần đây, thường xuất hiện các bộ phim, cuốn sách mang dấu ấn hoài niệm tuổi thanh xuân. Đó vừa là xu hướng chung của con người đã bước qua kỷ niệm mà lòng đầy lưu luyến, vừa là tín hiệu vui. Bởi khi con người còn nâng niu ký ức, nghĩa là còn thiết tha, tin tưởng và bao dung trước cuộc đời.