Theo người phát ngôn của ông Guterres, ngày 11-1 vừa qua, TTK LHQ đã thông báo với Chủ tịch Đại hội đồng LHQ và Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ rằng, “ông sẵn sàng đảm đương nhiệm kỳ thứ hai kéo dài 5 năm”. Trước đó, ông Guterres đã thông báo quyết định tranh cử nhiệm kỳ hai với năm nước Ủy viên thành viên thường trực HĐBA LHQ (gồm Trung Quốc, Mỹ, Pháp, Anh và Nga).
Trong một bức thư gửi tới ông Volkan Bozkir, Chủ tịch Đại hội đồng LHQ, ông Guterres cho biết: “Tôi rất vinh dự được tiếp tục phục vụ tổ chức trong việc theo đuổi các mục đích và hoàn thành những mục tiêu cao cả. Kể từ khi nhậm chức, tôi đã có vinh dự được làm việc theo hướng cải cách LHQ để đáp ứng nguyện vọng của các quốc gia thành viên, phấn đấu vì phẩm giá và hạnh phúc của con người, đồng thời bảo đảm sự bền vững của hành tinh chúng ta cho các thế hệ tương lai”. Không chỉ vậy, nhận định về những thách thức trước mắt của LHQ, ông Guterres cho rằng thế giới đang đối mặt nhiều mối đe dọa, do đó con người và thiên nhiên cần duy trì mối quan hệ hài hòa. Ông cũng nêu bật tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác quốc tế đối phó những thách thức khác như an ninh mạng hay khủng bố.
Theo Điều 97 của Hiến chương LHQ, vị trí Tổng Thư ký sẽ được Đại hội đồng chỉ định sau khi được HĐBA LHQ giới thiệu. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào năm thành viên thường trực HĐBA khi các nước này có quyền phủ quyết. Trong lịch sử, nhà lãnh đạo Boutros Boutros-Ghali của Ai Cập (giữ vị trí Tổng Thư ký LHQ giai đoạn 1992 - 1996) đã bị Mỹ phủ quyết dù ông đã thu hút được số phiếu của 14 thành viên còn lại của HĐBA. Quyền phủ quyết này khiến ông Boutros-Ghali không thể đảm nhiệm nhiệm kỳ thứ hai.
Việc lựa chọn Tổng Thư ký LHQ sẽ được Chủ tịch Đại hội đồng LHQ và HĐBA LHQ thảo luận trong một cuộc họp. Sau đó, người đứng đầu hai cơ quan này sẽ gửi tới các nước thành viên một bức thư chung nhằm chính thức bắt đầu quá trình lựa chọn người đứng đầu tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh.
Ông Antonio Guterres, 71 tuổi, là Tổng Thư ký thứ 9 của LHQ, nhậm chức tháng 1-2017 với nhiệm kỳ 5 năm. Dưới thời ông Guterres, LHQ được đánh giá cao khi thúc đẩy bình đẳng giới. Ông Guterres tăng cường trao quyền cho nữ giới khi tổ chức này có số lượng lớn phụ nữ được bổ nhiệm vào các vị trí cao. Trong một phát biểu năm 2020, Tổng Thư ký LHQ cho biết: “Chúng tôi đã đạt được tỷ lệ bình đẳng giới 90 nữ và 90 nam trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao của chúng tôi. Thành tựu này đạt được trước hai năm so mục tiêu mà tôi đặt ra khi bắt đầu nhiệm kỳ và chúng tôi có một lộ trình cân bằng giới ở nhân sự các cấp trong những năm tới”.
Theo Bloomberg, quyết định tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai của ông Guterres được đưa ra sau khi kết quả cuộc bầu cử ở Mỹ ngã ngũ. Bởi trước đó, dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, Mỹ và LHQ không đồng quan điểm trong nhiều vấn đề. Mỹ đã rời Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và khiến các thành viên HĐBA “đau đầu” khi bất ngờ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân mà nhóm P5+1 (gồm năm nước HĐBA và Đức) ký với Iran năm 2015. Ông Trump cũng rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.
Cho đến nay, hy vọng phục vụ nhiệm kỳ thứ hai của ông Guterres vẫn chưa vấp phải sự phản đối nào từ các Ủy viên thường trực HĐBA LHQ. Thậm chí, Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết, ông “nhiệt liệt hoan nghênh” quyết định tranh cử nhiệm kỳ thứ hai của ông Guterres và chúc mừng người đứng đầu LHQ vì đã “làm một công việc tuyệt vời suốt thời gian qua”. Cùng với việc ông Biden đắc cử Tổng thống Mỹ, ông Guterres cũng được đánh giá là “rộng cửa” cho nhiệm kỳ tiếp theo tại LHQ.
