Phiên họp quan trọng của Quốc hội Cuba ngày 10-10 vừa qua được tiến hành đúng dịp kỷ niệm lịch sử: 151 năm ngày khởi đầu cuộc đấu tranh giành độc lập đầu tiên (1868 - 1878), với bản Tuyên ngôn của Hội đồng Cách mạng Cuba khi đó nêu rõ: Cuba khát khao trở thành một quốc gia vĩ đại và văn minh, để mở rộng vòng tay bạn bè và trái tim bác ái tới mọi dân tộc trên thế giới. Uớc mơ cao cả đó trở thành hiện thực với thắng lợi của Cách mạng năm 1959 dưới sự dẫn dắt của Lãnh tụ Fidel Castro, ngày nay được tiếp nối bằng tiến trình “cập nhật mô hình kinh tế - xã hội”, cải cách bộ máy nhà nước thông qua sửa đổi Hiến pháp và bầu chọn các chức danh lãnh đạo mới.
Tại phiên họp, Quốc hội Cuba đã bầu Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Miguel Diaz-Canel vào cương vị Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba, chức danh mới được khôi phục và quy định là người đứng đầu bộ máy nhà nước. Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Salvador Valdes Mesa được bầu làm Phó Chủ tịch nước. Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo tiếp tục đảm nhiệm cương vị này, đồng thời kiêm nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng Nhà nước - cơ quan thường vụ của Quốc hội, với tổng số 21 thành viên cũng được bầu tại phiên họp Quốc hội lần này.
Đây là bước đi đầu tiên trong tiến trình cải cách bộ máy nhà nước theo Hiến pháp 2019 được thông qua hồi tháng 2. Theo đó, Hội đồng Nhà nước Cuba được khôi phục vị thế vốn được quy định trong Hiến pháp 1976 là cơ quan thường vụ của Quốc hội, nghĩa là quay trở lại chức năng lập pháp và giám sát thuần túy, không còn là cơ quan trực tiếp đưa ra quyết sách cụ thể như hiện nay. Và, lần đầu trong 40 năm qua, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba không phải là người đứng đầu Nhà nước. Cũng theo quy định của Hiến pháp mới, các thành viên Hội đồng Nhà nước không được xem xét bầu vào Hội đồng Bộ trưởng, Tòa án tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, để bảo đảm hoạt động độc lập của các ngạch quyền lực.
Hiến pháp 2019 Cuba cũng khôi phục chức danh Thủ tướng Chính phủ, vị trí thay thế trực tiếp Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng hiện nay, song có trọng trách hành pháp trọn vẹn hơn. Vị trí Thủ tướng Cuba do Chủ tịch nước Diaz-Canel đề cử và Quốc hội thông qua, dự kiến tại kỳ họp tháng 12 tới.
Việc hoàn tất bầu chọn các chức danh lãnh đạo bộ máy nhà nước là bước đi mang tính nền móng theo Hiến pháp mới, tiến tới xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện đại, phù hợp sự phát triển đất nước Cuba trong giai đoạn mới và trong bối cảnh thế giới mới. Đây là bước triển khai theo lộ trình đã được vạch ra trong Hiến pháp 2019 và được tiến hành theo những quy định của Luật Bầu cử, mà cùng với Luật Biểu tượng quốc gia, là những luật đầu tiên của Hiến pháp mới. Bước cải cách, tái cơ cấu bộ máy nhà nước Cuba theo hướng pháp quyền hiện đại và phân lập quyền lực rõ ràng hơn được kỳ vọng giúp Cuba tận dụng tốt hơn sức mạnh của thời đại, hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.
Tân Chủ tịch nước Cuba Diaz-Canel khẳng định, tầm nhìn vượt thời đại và những đóng góp to lớn của lãnh tụ Cách mạng Cuba Fidel Castro và Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba Raul Castro đã làm thay đổi vận mệnh của “Hòn đảo tự do” trong chặng đường 60 năm qua. Thế hệ Cuba ngày nay có trách nhiệm làm nảy nở, sinh sôi trí tuệ, tài năng mà Cách mạng đã hun đúc, đặt tầm nhìn về một xã hội công bằng, xứng đáng với mọi người dân.
