Hướng đi mới cho giới trẻ châu Phi

Nhiều quốc gia châu Phi có nguồn lao động dồi dào, song tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ còn tương đối cao. Để giải quyết tình trạng này, Viện Nông nghiệp Nhiệt đới quốc tế (IITA) đang xúc tiến chương trình hỗ trợ thanh niên tham gia khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, bằng việc đào tạo các kỹ năng trong canh tác và khởi nghiệp.

Thanh niên được khuyến khích đầu tư và làm việc trong các trang trại. Ảnh: AFRINEWS
Thanh niên được khuyến khích đầu tư và làm việc trong các trang trại. Ảnh: AFRINEWS

Theo ước tính của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Nigeria có dân số hơn 180 triệu người vào năm 2019, trong đó có tới 19,58% số thanh niên thất nghiệp. Mặc dù có nguồn tài nguyên phong phú, diện tích đất nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao, song quốc gia đông dân nhất châu Phi đang phải nhập khẩu thực phẩm với mức trung bình 22 tỷ USD một năm. Chỉ tính riêng các nhu yếu phẩm như gạo, lúa mì, cá và các sản phẩm gia cầm, sữa, cà chua… đã chiếm hơn 1,4 tỷ USD trong cán cân nhập khẩu thực phẩm của nước này.

Nhận thấy tiềm năng lớn trong phát triển và thương mại hóa nông nghiệp, nhiều quốc gia châu Phi đang hướng đến tăng trưởng lượng việc làm trong lĩnh vực này. Nông nghiệp đã được các chuyên gia khuyến nghị trở thành thị trường “tỷ USD” trên thế giới trong những năm tới. Với một số quốc gia châu Phi, đây còn được xem là biện pháp xóa đói, giảm nghèo hiệu quả.

Ayoola Adewale là nghiên cứu sinh của Đại học Ibadan ở Abuja (Nigeria) cho biết, anh và một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đang phát triển mạng lưới đề án phát triển kinh tế nông nghiệp cho thanh niên. Chương trình có tên Agriprenuer, nhằm thu hút thanh niên châu Phi tham gia khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp. Theo Adewale, cơ hội việc làm cho giới trẻ là rất lớn, đơn cử như phát triển số lượng đàn gia cầm để cung cấp trứng, cũng hứa hẹn một thị trường tiêu thụ rộng lớn. “Nhiều thanh thiếu niên ở Nigeria còn thất nghiệp, trong khi đó phát triển việc làm trong thị trường nông nghiệp là rất khả thi, với chi phí đầu tư ban đầu thấp và tỷ suất lợi nhuận cao”, anh chia sẻ.

Tại Nigeria, hằng năm, một bộ phận người trẻ tuổi rời làng quê đến các thành phố lớn làm việc, nhưng thu nhập của họ không đủ đáp ứng mức sống đắt đỏ khiến khoản tiền mang về là không đáng kể, đồng thời tình trạng di dân này còn dẫn đến những tác động sinh kế nông thôn và năng suất nông nghiệp. Báo cáo của IITA cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp cao trong giới trẻ, đặc biệt là ở khu vực thành thị là rất đáng quan ngại. Do đó, cần phải ngăn chặn cuộc di cư của thanh niên từ nông thôn ra thành thị và khuyến khích họ đầu tư hoặc tham gia lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Nhà nghiên cứu Alleluyanatha đang khảo sát về di cư, thu nhập của giới trẻ và khởi nghiệp nông nghiệp ở châu Phi. Theo cô, hiện còn thiếu những chính sách hỗ trợ và các khoản đầu tư ổn định để phát triển lĩnh vực này. Cô cũng đưa dẫn chứng trường hợp nghiên cứu tại Rwanda, rằng một nhóm kỹ sư trẻ khởi nghiệp đã được Ủy ban Phát triển xuất khẩu nông nghiệp nước này hỗ trợ để phát triển vùng trồng tiêu nguyên liệu. Mô hình hợp tác liên doanh công - tư này sau đó đã thành công trong việc gia tăng việc làm cho thanh niên, đồng thời giúp đưa thương hiệu tiêu Rwanda ra thế giới.

Theo IITA, thanh niên từ 14 đến 35 tuổi chiếm khoảng 39% dân số Rwanda, song nhiều người không tham gia kinh doanh nông nghiệp do thiếu kỹ năng kinh doanh, thiếu vốn khởi nghiệp, tiếp cận đất đai hạn chế và thông tin về các cơ hội kinh doanh nông nghiệp còn ít. Alleluyanatha cho biết: “Chúng tôi đã cung cấp ý tưởng về cách kinh doanh nông nghiệp và khuyến khích thanh niên làm việc chuyên nghiệp, đó là giải pháp toàn diện có thể tháo gỡ được vấn đề việc làm và giúp các quốc gia không phải phụ thuộc vào nhập khẩu lương thực, thực phẩm”.

Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính thị trường nông nghiệp toàn cầu sẽ đạt giá trị tới 1.000 tỷ USD trong 10 năm tới. Bởi vậy, phát triển thị trường đầy tiềm năng này đang mở ra một hướng đi mới cho nhiều quốc gia châu Phi. Kate Gilberthe, một start-up nông nghiệp ở Nigeria đang được IITA tư vấn chính sách cho biết: “Tôi đã nghĩ khác về nông nghiệp và phát hiện những cơ hội để thanh niên tham gia kinh doanh nông nghiệp. Suy nghĩ rằng việc làm nông là của dân làng và người cao tuổi đã trở nên sai lầm. Trong thời gian tới, đây chính là con đường nâng cao thu nhập cho giới trẻ”.