Ngày 6-1 vừa qua, Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa đã gặp Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EUC) Charles Michel tại Thủ đô Lisbon để bàn về những nhiệm vụ ưu tiên trong nhiệm kỳ chủ tịch này. Theo ông Antonio Costa, các nhà lãnh đạo EU đang đứng trước yêu cầu hàng đầu là phải tăng cường khả năng phục hồi của nền kinh tế sau đại dịch và vực dậy niềm tin của người dân vào mối liên kết toàn khối.
Theo đó, ông Costa đã vạch ra ba nhóm giải pháp ưu tiên để triển khai “mục tiêu kép” kể trên, đó là thúc đẩy sự phục hồi của châu Âu; phát triển trụ cột xã hội của EU để củng cố một nền tảng vững chắc, qua đó giúp mọi người có thêm lòng tin khi đối mặt với những thách thức; tăng cường sự hiện diện của châu Âu nhiều hơn trong các chuỗi giá trị khác nhau thông qua chiến lược phát triển châu Âu “cởi mở với thế giới”.
Cùng Ủy ban châu Âu (EC) do bà Ursula von der Leyen đứng đầu, trong vai trò Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU, Lisbon sẽ phải đàm phán với 27 nước thành viên để đồng bộ các biện pháp y tế ứng phó đại dịch, vốn đang bị chỉ trích là phản ứng rời rạc và thiếu hiệu quả. Để điều chỉnh các kế hoạch phục hồi của mỗi quốc gia thành viên cho phù hợp mục tiêu chung, theo ông Costa, các nước nên cùng “thúc đẩy sự phục hồi kinh tế - xã hội thông qua tầm nhìn về khí hậu và chuyển đổi kỹ thuật số”. Khối này cũng vừa thông qua ngân sách cho việc thực hiện kế hoạch khôi phục hậu Covid-19 trị giá 750 tỷ euro qua một khoản vay chung lớn chưa từng có.
Để bảo đảm quá trình “chuyển đổi kép” này mang lại cơ hội cho tất cả thành viên, Bồ Đào Nha dự kiến tổ chức một hội nghị cấp cao về trụ cột xã hội của EU vào ngày 7 và 8-5 tại Porto, thành phố lớn thứ hai của nước này, nếu tình hình y tế cho phép. Đây được xem là sự kiện trọng tâm trong nhiệm kỳ chủ tịch của Bồ Đào Nha, cùng với đó là Hội nghị cấp cao EU - Ấn Độ cũng tại thành phố cảng này để phục vụ cam kết vì mục tiêu “tăng quyền tự chủ chiến lược” của EU. Cuộc gặp giữa các nguyên thủ châu Âu và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sẽ là minh chứng cho tham vọng đa dạng hóa các đối tác thương mại của EU, trong bối cảnh cạnh tranh giữa các nước lớn ngày càng gia tăng.
Nhiều thành viên EU đã bày tỏ ủng hộ và nhất trí với những mục tiêu Bồ Đào Nha đặt ra. Song, trên thực tế, nếu nhiệm vụ cấp bách trước mắt là ngăn chặn đà lây lan của đại dịch Covid-19 không thực hiện hiệu quả thì các kế hoạch khác cũng sẽ khó triển khai. Hiện tại, nhiều nước châu Âu đang thúc đẩy chương trình tiêm vaccine ngừa Covid-19 nhưng việc tiêm phòng cho người dân EU có thể phải kéo dài đến hết năm nay, trong khi số người nhiễm vẫn liên tục tăng khiến hệ thống y tế ở nhiều quốc gia đứng trước nguy cơ quá tải.
Các lệnh phong tỏa để kiểm soát đại dịch Covid-19 vì thế sẽ còn gây cản trở kế hoạch phục hồi kinh tế châu Âu. Trong khi đó, “lục địa già” vẫn đối mặt sự chia rẽ sâu sắc giữa các quốc gia tuyến đầu với các nước phản đối việc tiếp nhận người di cư, cùng với mối đe dọa về an ninh nghiêm trọng. Trước hàng loạt thách thức này, Lisbon còn phải hỗ trợ việc thực hiện hiệp định thương mại đã ký kết giữa EU và Anh trong tình thế không mấy thuận lợi của nền kinh tế.
Đảm nhận vai trò “thuyền trưởng” trong thời điểm khó khăn này, ông Costa nhận định rằng, “sáu tháng tới sẽ là giai đoạn nước này phải nỗ lực hết sức và làm việc tập trung mới có thể hoàn thành các mục tiêu đã đề ra”.
