Cáo buộc tham nhũng mới ở Brazil

Mới đây, một tòa án ở Rio de Janeiro (Brazil) đã ra lệnh bắt giam Thị trưởng thành phố là ông Marcelo Crivella (trong ảnh), với cáo buộc “đứng đầu một tổ chức tội phạm” thực hiện các hoạt động nhận hối lộ, tham nhũng và làm lợi bất chính bằng nhiều phương thức. 

Ảnh: AP
Ảnh: AP

Ông Crivella (63 tuổi) bị bắt giữ vào thời điểm ông này chỉ còn chín ngày nữa sẽ kết thúc nhiệm kỳ thị trưởng sau khi thất bại trong cuộc bầu cử diễn ra hồi tháng trước. ABC News dẫn thông báo của giới chức Brazil cho hay, ông Marcelo Crivella bị cáo buộc cầm đầu đường dây tội phạm liên quan tham nhũng và nhận hối lộ, được tổ chức nghiêm ngặt và có hoạt động phức tạp.

Cơ quan chức năng bắt đầu mở một cuộc điều tra liên quan ông Crivella từ năm 2018, sau khi nhận được đơn tố cáo nghi ngờ có sự mờ ám trong hoạt động ký hợp đồng của cơ quan du lịch địa phương Riotur. Trong đó, doanh nhân Rafael Alves - một người thân tín của cựu Thị trưởng Crivella, đóng vai trò quan trọng. Phó Tổng Công tố Ricardo Ribeiro Martins cho biết, theo tài liệu điều tra, tổ chức tội phạm này đã quyên góp một cách bất hợp pháp ít nhất 50 triệu real (gần 10 triệu USD) thông qua các hợp đồng được ký kết giữa các doanh nghiệp và Riotur. Các công tố viên cũng đã thu thập được lời khai của nhân chứng về việc ông Crivella điều hành tổ chức tội phạm của mình ngay trong tòa thị chính từ năm 2017.

Ông Crivella được xem là một đồng minh thân cận của Tổng thống đương nhiệm Jair Bolsonaro. Ngoài Crivella, 25 người khác cũng bị bắt giữ vì có liên quan tham nhũng, trong đó có sáu nhân vật có tên tuổi ở Rio de Janeiro. Tuy nhiên, trước những cáo buộc, vị thị trưởng của thành phố Rio de Janeiro khẳng định việc ông bị bắt giam là không công bằng. “Tôi là thị trưởng đấu tranh chống tham nhũng nhiều nhất ở Rio de Janeiro”, ông Crivella tuyên bố với phóng viên khi bước vào trụ sở cảnh sát hôm 22-12.

Đây không phải lần đầu một thị trưởng của thành phố Rio de Janeiro bị điều tra về hoạt động phạm tội. Trước đó, năm 2017, cựu Thị trưởng thành phố là ông Eduardo Paes đã bị Tòa án Tối cao mở cuộc điều tra chung quanh cáo buộc nhận hàng triệu USD tiền hối lộ trong những hợp đồng liên quan các dự án phục vụ Olympic 2016 tại Brazil. Theo đó, ông Eduardo Paes bị một cựu quan chức của Tập đoàn xây dựng Odebrecht tố cáo nhận 4,8 triệu USD trong năm 2012 để đổi lấy các hợp đồng liên quan những công trình phục vụ Thế vận hội 2016. Cơ quan tư pháp đã đóng băng tài sản của ông Eduardo Paes bởi tình nghi cựu Thị trưởng thành phố Rio de Janeiro đã miễn thuế môi trường bất hợp pháp cho một dự án xây dựng sân golf. 

Những vụ bê bối tham nhũng, nhận hối lộ liên quan giới quan chức Brazil không phải là điều mới, song đến nay vẫn là thách thức đối với Tổng thống Jair Bolsonaro. Tháng 10 vừa qua, Tổng thống Bolsonaro tuyên bố kết thúc cuộc điều tra tham nhũng lớn nhất từ trước đến nay ở quốc gia Nam Mỹ này, mang tên “Operation Car Wash” (tạm dịch “Chiến dịch rửa xe”), do đã “không còn tham nhũng trong bộ máy chính phủ”. Brazil bắt đầu thực thi chiến dịch “Operation Car Wash” vào năm 2014, phanh phui các vụ hối lộ và tham nhũng liên quan Tập đoàn dầu khí quốc gia Pretrobras, một số công ty xây dựng lớn cũng như hàng loạt chính trị gia. Vụ bế bối đã làm rung chuyển chính trường Brazil và khiến nhiều quan chức hàng đầu nước này bị truy tố, trong đó có hai cựu Tổng thống Michel Temer và Dilma Rousseff. Vụ bê bối tham nhũng đã gây ra làn sóng phẫn nộ trong dân chúng, khi có thời điểm hàng triệu người xuống đường biểu tình chống chính phủ.

Vụ bắt giữ Thị trưởng Marcelo Crivella diễn ra ngay sau khi chiến dịch nói trên kết thúc, cho thấy cuộc chiến chống tham nhũng, tội phạm của Chính phủ Brazil sẽ cần tới những giai đoạn tiếp theo, với quyết tâm và nỗ lực cao hơn. Điều đặc biệt nguy hiểm cho an ninh, kinh tế và xã hội Brazil là khi các quan chức bắt tay tội phạm, hoặc bản thân họ lại chính là những tội phạm sẽ khiến người dân dần mất niềm tin vào sự liêm chính của bộ máy công quyền.