Bất ổn an ninh tại Congo

Ngày 22-2 vừa qua, ông Luca Attanasio, Đại sứ Italia tại CHDC Congo đã thiệt mạng sau khi đoàn xe của ông bị tiến công ở phía đông nước này. Vụ việc cho thấy những thách thức an ninh nghiêm trọng tại quốc gia châu Phi nói trên, sau hàng loạt vụ tiến công tương tự trong thời gian qua. 

 Lực lượng an ninh LHQ và Congo tại hiện trường vụ tiến công. Ảnh: AP
Lực lượng an ninh LHQ và Congo tại hiện trường vụ tiến công. Ảnh: AP

Sáng 22-2 (giờ địa phương), đoàn xe của Phái bộ gìn giữ hòa bình LHQ tại Congo (MONUSCO) chở ông Attanasio đã bất ngờ bị tiến công gần thị trấn Kanyamahoro, tỉnh Bắc Kivu. Theo Thống đốc tỉnh Bắc Kivu, ông C.Kasivita, ban đầu các nghi phạm bắn cảnh cáo để dừng đoàn xe, sau đó sát hại lái xe rồi khống chế dẫn những người khác vào rừng. Lực lượng kiểm lâm đã phát hiện sự việc và nổ súng giao tranh, sau đó những kẻ bắt cóc đã sát hại ông Attanasio cùng vệ sĩ của ông là một sĩ quan quân cảnh Italia. Hai người này sau đó được đưa tới bệnh viện TP Goma song đều đã không qua khỏi.

Chính phủ Italia xác nhận sự vụ sát hại ông Attanasio cùng vệ sĩ. “Chúng tôi rất đau buồn khi phải xác nhận sự ra đi của Đại sứ Italia tại CHDC Congo, Luca Attanasio và sĩ quan Vittorio Iacovacci. Hai người đi trên ô-tô thuộc đoàn xe của MONUSCO ở khu vực Vườn quốc gia Virunga”, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Italia cho biết. Bộ trưởng Ngoại giao nước này, ông Luigi Di Maio cũng bày tỏ sự đau buồn và tạm dừng cuộc họp tại Brussels (Bỉ) với các đối tác thuộc Liên hiệp châu Âu (EU) để quay lại Rome (Italia) ngay khi biết tin.

Theo Reuters, sau khi thông tin vụ sát hại Đại sứ Attanasio được công bố, Tổng thống Italia Sergio Mattarella đã lên án ”cuộc tiến công hèn hạ” nhằm vào đoàn xe LHQ, đồng thời gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia đình của Đại sứ và các nạn nhân. Trong  khi đó, Thủ tướng Italia Mario Draghi cũng khẳng định Chính phủ và Bộ Ngoại giao Italia quyết tâm làm rõ nguyên nhân vụ sát hại. Ngày 23-2, một nhóm thuộc Lực lượng đặc biệt về điều tra tội phạm có tổ chức và khủng bố Italia đã được điều tới Thủ đô Kinshisa (Congo) nhằm phối hợp các cơ quan chức năng sở tại làm rõ về vụ tiến công sát hại Đại sứ Luca Attanasio.

Về phía Congo, Bộ trưởng Ngoại giao nước này, bà Marie Tumba Nzeza cũng tuyên bố: “Tôi cam kết với Chính phủ Italia rằng Chính phủ Congo sẽ làm mọi thứ để tìm ra kẻ đứng sau vụ giết người khủng khiếp này”. Bà Nzeza nhấn mạnh, đây là âm mưu bắt cóc các quan chức nước ngoài của một nhóm vũ trang và giới chức CHDC Congo đang rốt ráo tiến hành điều tra vụ việc.

Đến nay, vẫn chưa có tổ chức hay nhóm vũ trang nào đứng ra nhận trách nhiệm về vụ tiến công nói trên. Tuy nhiên, Bộ Nội vụ Congo cáo buộc Lực lượng Dân chủ Giải phóng Rwanda (FDLR), còn gọi là nhóm phiến quân Hutu, là chủ mưu vụ việc. Bởi, nhóm này được cho là đang hoạt động trong và chung quanh Vườn quốc gia Virunga, gần nơi xảy ra vụ tiến công. Các tay súng của lực lượng này thường gây ra các cuộc đụng độ ở phía đông Congo, nơi có lực lượng của LHQ đang được triển khai để gìn giữ hòa bình.

Theo Reuters, hàng chục nhóm vũ trang đang hoạt động tại các khu vực nằm giữa biên giới ba nước CHDC Congo, Rwanda và Uganda nhằm kiểm soát vùng đất giàu khoáng sản này. Thời gian gần đây, các cuộc tiến công bằng dao rựa và vũ khí hạng nặng tăng mạnh, khiến hơn 2.000 dân thường thiệt mạng vào năm ngoái và hàng triệu người phải rời bỏ nơi sinh sống. Các nhóm vũ trang này từng nhiều lần tổ chức các cuộc tiến công lực lượng kiểm lâm tại Congo, trong đó vụ đột kích mới nhất hồi tháng trước khiến sáu người thiệt mạng. Do đó, giới phân tích cho rằng, cuộc tiến công vừa qua một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm giải pháp cho các vấn đề bất ổn chính trị cũng như an ninh ở quốc gia này.