Ngày 15-3, theo AFP, EU thông báo đã thực hiện hai tiến trình pháp lý nhằm vào Anh với cáo buộc London vi phạm Nghị định thư về Bắc Ireland mà hai bên đã thống nhất trong thỏa thuận Brexit. Trước đó, ngày 3-3, Anh thông báo gia hạn hoãn kiểm tra hải quan với thực phẩm từ Anh tới Bắc Ireland. Theo đó, thực phẩm có thể được chuyển từ Anh tới Bắc Ireland mà không cần kiểm tra hải quan cho đến ngày 1-10-2021, thay vì vào cuối tháng 3 như Anh và EU đã thống nhất. EU cáo buộc quyết định gia hạn này vi phạm thỏa thuận song phương về Brexit vì Anh đã đơn phương thay đổi nghị định thư về Bắc Ireland. Trong khi đó, London khẳng định không vi phạm những nguyên tắc của nghị định thư.
Động thái trên đánh dấu thêm một căng thẳng mới trong quan hệ giữa EU và Anh thời hậu Brexit, chỉ hai tháng sau khi hai bên đạt được thỏa thuận thương mại sau thời gian đàm phán chông gai và 15 tháng sau khi Anh rời khỏi “mái nhà chung” EU. Anh chính thức cắt đứt mọi ràng buộc thành viên với EU từ ngày 1-1-2021, nhưng riêng vùng lãnh thổ Bắc Ireland vẫn tiếp tục tuân thủ các quy định của thị trường chung EU và liên minh thuế quan để tránh phải thiết lập “biên giới cứng” giữa vùng này và CH Ireland (một thành viên của EU). Hai bên cũng thống nhất miễn kiểm tra hải quan với các thực phẩm và nông sản từ Anh vào Bắc Ireland trong ba tháng đầu năm 2021, giúp các doanh nghiệp Bắc Ireland có thời gian chuẩn bị thích nghi với các quy định mới.
Chưa biết vụ kiện của EU nhằm vào Anh sẽ diễn biến tới đâu, song điều này có thể ảnh hưởng tiến trình thực thi thỏa thuận giai đoạn hậu Brexit giữa hai bên. Trong bối cảnh cả EU và Anh đều phải gây dựng niềm tin trong giai đoạn hợp tác thương mại thời hậu Brexit vì lợi ích chung, thì các bên cần tránh gây thêm căng thẳng để bản thỏa thuận không rơi vào cảnh “đầu xuôi nhưng đuôi chưa lọt”.
