Phát biểu ý kiến khai mạc hội thảo, ông Lê Xuân Thành cho biết, để nắm bắt cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 16/2017-CT/TTg về tăng cường năng lực tiếp cận CMCN 4.0. Chúng ta cũng đã có Chiến lược chuyển đổi số quốc gia và nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp phát triển ngành công nghiệp phù hợp CMCN 4.0 và gần đây là Quyết định số 999-QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 12-8-2019 phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ. Đặc biệt tháng 9-2019 vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về “Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia CMCN 4.0”. Điều này thể hiện quyết tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước tập trung lãnh đạo, chỉ đạo để Việt Nam tận dụng có hiệu quả những cơ hội từ cuộc CMCN 4.0.
Ngành TMĐT Việt Nam đang có mức tăng trưởng cao vào khoảng 25% và lượng doanh nghiệp (DN) đầu tư vào lĩnh vực này ngày càng nhiều; hàng loạt website TMĐT mới xuất hiện; các quỹ đầu tư, các tập đoàn TMĐT bỏ tiền đầu tư vào các sàn, trang web TMĐT trong nước. Thị trường TMĐT đang ngày càng trở nên nhộn nhịp hơn khi có nhiều DN mới tham gia như: Shopee, SIdeal… cạnh tranh với các sàn TMĐT đã hoạt động nhiều năm như: Lazada, Tiki, Sendo, Zalora…
Theo ông Lê Xuân Thành, có bốn xu hướng TMĐT tại Việt Nam được dự đoán tiếp tục tăng trưởng và phát triển. Cụ thể, số lượng người dùng ứng dụng di động gia tăng. Với sự phát triển toàn diện hạ tầng viễn thông 3G, 4G, sắp tới là 5G và các thiết bị di động, đặc biệt là điện thoại thông minh với hơn 64 triệu người sử dụng tại Việt Nam, cùng với dịch vụ ngân hàng điện tử phát triển (fintech). Vì vậy, xu hướng TMĐT trên nền tảng số, nền tảng di động là điều tất yếu.
Bên cạnh đó, số lượng bán hàng trực tuyến ngày một gia tăng và giá sản phẩm là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng quyết định mua hàng của người tiêu dùng (NTD). Sự bùng nổ về internet giúp NTD nhanh chóng tiếp cận nhiều nguồn thông tin, nhiều nhà cung cấp và có nhiều lựa chọn khi mua hàng. Đồng thời, nhiều trang TMĐT cũng như nhà bán lẻ mới gia nhập thị trường TMĐT. Ngoài ra, sự bùng nổ của thương mại qua mạng xã hội (TMQMXH) cũng là một xu hướng tất yếu khi nhu cầu mua hàng trực tuyến ngày một gia tăng.
Khẳng định TMĐT phát triển nhanh trong những năm qua, Cục trưởng TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương) Đặng Hoàng Hải nhấn mạnh, doanh thu bán lẻ từ lĩnh vực TMĐT trong năm 2018 đạt từ 8,5 đến 9 tỷ USD, tăng so mức dự báo 7 tỷ USD trước đây. Vì thế, doanh thu bán lẻ năm 2025 có thể sẽ lên tới mức 33 tỷ USD, đây được coi là điểm sáng trong phát triển TMĐT Việt Nam để thúc đẩy phát triển kinh tế số (KTS). Tiềm năng cho lĩnh vực này là rất lớn nhưng việc tận dụng vẫn chưa đúng mức, phần lớn DN TMĐT trong nước vẫn đứng ngoài cuộc. Theo thống kê của Bộ Công thương, có tới 82% số DN của ngành đang ở vị trí mới nhập cuộc với TMĐT, trong đó 61% còn đứng ngoài cuộc và 21% số DN bắt đầu có các hoạt động chuẩn bị.
Trước thực trạng này, Phó Giám đốc Trung tâm Fintech, Tổng công ty Truyền thông VNPT - Media Nguyễn Nam Thắng cho hay, phần lớn hoạt động TMĐT diễn ra ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh (chiếm 70% giao dịch) và một số tỉnh năng động liền kề, các vùng miền khác còn rất nhỏ. Nguyên nhân do niềm tin của NTD chưa cao, thói quen sử dụng tiền mặt vẫn lớn cũng như cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ.
Thời gian tới, để TMĐT phát triển thúc đẩy KTS, theo ông Đặng Hoàng Hải, Bộ Công thương sẽ tập trung vào những mục tiêu chính gồm: Xây dựng kết cấu hạ tầng; tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức; đào tạo phát triển nguồn nhân lực; phát triển các sản phẩm, giải pháp; tư vấn xây dựng kế hoạch ứng dụng TMĐT; hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực quản lý, tổ chức hoạt động phát triển TMĐT. Về mặt định hướng và chính sách, ngành công thương ưu tiên hàng đầu mục tiêu đổi mới các ngành sản xuất với các công nghệ đột phá từ cuộc CMCN 4.0. Theo đó, hỗ trợ DN tiếp cận và nhanh chóng hấp thu, phát triển các công nghệ của CMCN 4.0; hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng triển khai các công nghệ của CMCN 4.0 vào quá trình sản xuất của DN; xây dựng mô hình chuyển đổi số, phát triển nhà máy số trong các ngành có tiềm năng.
Nhiều hoạt động thuộc chương trình phát triển TMĐT quốc gia cũng tiếp tục được tập trung thực hiện như: Nghiên cứu và xây dựng mô hình thanh toán TMĐT; xây dựng giải pháp bán hàng trực tuyến; xây dựng hệ thống giám sát và quản lý hoạt động TMĐT trên môi trường trực tuyến; xây dựng giải pháp đào tạo trực tuyến về TMĐT; nghiên cứu giải pháp thẻ thanh toán… nhằm hỗ trợ DN các địa phương tận dụng tốt nhất những lợi ích mà TMĐT đem lại trong việc quảng bá sản phẩm, định vị thương hiệu, kết nối khách hàng và tìm kiếm thị trường để mở rộng mạng lưới kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện song song phát triển KTS.
