Theo Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà, điểm nổi bật trong chính sách về cải cách, đơn giản hóa TTHC, cải thiện MTĐTKD trong lĩnh vực xây dựng là việc sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm định DA, thiết kế xây dựng; quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia thẩm định DA, thiết kế xây dựng; thẩm quyền, trình tự, đối tượng cấp giấy phép xây dựng (GPXD); quản lý chi phí đầu tư xây dựng, hợp đồng trong hoạt động xây dựng... Trong đó, thủ tục cấp GPXD được sửa đổi theo hướng rà soát đối tượng công trình được miễn GPXD; mở rộng đối tượng công trình được cấp GPXD theo giai đoạn; đơn giản hóa điều kiện, hồ sơ cấp GPXD... Đặc biệt, Bộ Xây dựng đề xuất rút ngắn thời gian cấp GPXD từ 30 ngày xuống 20 ngày.
Đại diện cơ quan thẩm tra DA Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (UBKHCN&MT) của QH Phan Xuân Dũng cho biết, hiện nay quy trình cấp GPXD vẫn nhiều TTHC, thời gian cấp GPXD dài; còn tình trạng vi phạm trật tự xây dựng (TTXD), xây dựng không phép hay không đúng GPXD. Tình trạng được cấp GPXD nhưng chưa có Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hay Chứng nhận thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy vẫn xảy ra; việc thực hiện quyết định phạt vi phạm hành chính nhiều nơi còn chưa quyết liệt, triệt để.
Do đó, UBKHCN&MT tán thành với dự thảo Luật cần quy định việc miễn GPXD đối với các công trình đã được thẩm định thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở, quy trình cấp GPXD đã đơn giản hơn, bỏ bớt các công đoạn không cần thiết. Bên cạnh đó, ban soạn thảo cần quy định rõ trường hợp DA, công trình được miễn GPXD để tránh bị lạm dụng, buông lỏng quản lý; rà soát, bổ sung quy định xử lý vi phạm TTXD và thực hiện nghiêm kỷ cương trong quá trình tổ chức triển khai.
Cho ý kiến về nội dung này tại phiên họp thứ 37 của Ủy ban Thường vụ QH, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải từng nhấn mạnh, cử tri rất kỳ vọng và quan tâm đến vấn đề cấp GPXD. Tất cả các điều khoản trong DA Luật từ quy trình lập thẩm định đến xin GPXD có bảo đảm giảm TTHC, ngắn gọn, tiết kiệm, chống lãng phí như đã nêu trong nguyên tắc hay không.
Dẫn thông tin báo chí nêu về việc “làm doanh nghiệp (DN) mới biết thời gian làm thủ tục là… vô tận”, bà Nguyễn Thanh Hải cho rằng, tất cả chi phí phát sinh do thời gian làm thủ tục đều đổ lên người dân. Thực tế, có DN cho biết, công trình đầu tư xây dựng nhà 200 tỷ đồng, lãi suất vay 1,5% thì mỗi ngày trung bình phải trả 100 triệu đồng lãi suất ngân hàng. Mỗi ngày chờ đợi thêm để cấp GPXD và hoàn thành các TTHC sẽ gánh thêm giá thành bán nhà sau đó.
Trưởng ban Dân nguyện QH cũng đề nghị, ban soạn thảo rà soát kỹ các điều khoản trong DA Luật này để bảo đảm rút ngắn thời gian thực hiện TTHC nhưng vẫn bảo đảm trật tự đô thị và các quy định khác.
Một điểm đáng chú ý trong DA Luật trình QH lần này là bổ sung quy định về quản lý trật tự xây dựng. Theo đó, dự thảo Luật quy định việc thi công xây dựng công trình phải phù hợp quy hoạch xây dựng, tuân thủ thiết kế xây dựng, GPXD được cấp (nếu có) và phải được quản lý để bảo đảm TTXD. Cơ quan quản lý TTXD là cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, theo phân cấp có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát các nội dung theo quy định.
Chủ nhiệm UBKHCN&MT của QH Phan Xuân Dũng nêu rõ, quản lý TTXD là một trong những vấn đề được xã hội hết sức quan tâm. Tuy nhiên, Báo cáo tổng kết thi hành Luật Xây dựng đề cập vấn đề này chưa thật sự cụ thể và thuyết phục. Do đó, ban soạn thảo cần báo cáo rõ thêm về tình hình vi phạm trật tự xây dựng như xây dựng chưa có GPXD, xây dựng sai so GPXD; xây dựng nhà ở trên mặt bằng không đủ diện tích…; trách nhiệm quản lý nhà nước của các cấp chính quyền, đặc biệt là cấp xã, phường; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm TTXD trong thời gian vừa qua. Ngoài ra, những bất cập, hạn chế trong quản lý TTXD phần lớn do nguyên nhân thiếu kỷ luật, kỷ cương trong quá trình tổ chức thực hiện. Luật Xây dựng hiện hành về cơ bản đã có các quy định về quản lý TTXD.
Hơn nữa, việc thực hiện quản lý TTXD không chỉ liên quan GPXD mà còn liên quan pháp luật về quy hoạch, kiến trúc, thanh tra, xử lý vi phạm hành chính... Vì vậy, UBKHCN&MT của QH đề nghị, cân nhắc, nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung các quy định này sao cho phù hợp. Liên quan quy hoạch xây dựng, đề nghị ban soạn thảo rà soát các quy định về vấn đề này để bảo đảm phù hợp Luật Quy hoạch, các luật được sửa đổi theo Luật Quy hoạch; nghiên cứu, đề xuất, định hướng hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống do quy hoạch đã được lập và phê duyệt nhưng chậm hoặc không thực hiện được trong thời gian dài; trình tự điều chỉnh cục bộ quy hoạch.
