Thực tế, khoảng 10 năm trở lại đây đã xuất hiện nhiều thương vụ DN Việt Nam mua lại các DN nước ngoài. Theo kỳ vọng của các chuyên gia, làn sóng này sẽ còn được kích hoạt mạnh mẽ trong năm 2021, do nhiều DN nước ngoài đang tái cơ cấu toàn diện từ ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), trong 11 tháng đầu năm 2020, tổng vốn đầu tư Việt Nam ra nước ngoài cấp mới và điều chỉnh đạt 490,4 triệu USD, tăng 6,9% so cùng kỳ năm 2019. Trong đó có 114 dự án được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mới, với tổng vốn đăng ký đạt gần 316,4 triệu USD và 30 lượt dự án điều chỉnh vốn đầu tư với tổng vốn tăng thêm gần 174 triệu USD. Một trong những cách mà các DN tiếp cận thị trường nước ngoài nhanh nhất là thông qua hoạt động M&A.
Minh chứng là mới đây, để thực hiện bước đi trong chiến lược phát triển thương hiệu ô-tô toàn cầu của mình, VinFast đã mua lại Trung tâm thử nghiệm Lang Lang của Công ty GM Holden (Australia). Việc sở hữu Lang Lang được kỳ vọng sẽ giúp VinFast đẩy mạnh quá trình tự chủ sản xuất xe hơi, tiến gần mục tiêu ra mắt những mẫu xe có năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Trước đó, FPT cũng thôn tính RWE IT Slovakia - DN thành viên của Tập đoàn hàng đầu châu Âu RWE. Đây cũng là thương vụ M&A đầu tiên của một DN trong lĩnh vực công nghệ thông tin Việt Nam tại thị trường nước ngoài…
Các DN trong nước cũng chọn cách liên kết với nhau để tạo lợi thế cạnh tranh so các nhà đầu tư nước ngoài. Tập đoàn Cao-su Việt Nam (VRG) đang rốt ráo thực hiện M&A với DRC, SRC, Casumia và Cao-su Inonue Việt Nam. VRG cho biết, các thương hiệu này sẽ giúp khép kín chuỗi giá trị sản phẩm cao-su và là nòng cốt để phát triển sản phẩm săm, lốp trong tương lai.
Phó Viện trưởng Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) Phan Đức Hiếu đánh giá, những thương vụ DN Việt mua lại nhà đầu tư nước ngoài đã gia tăng, tỷ trọng Việt - Việt, Việt - nước ngoài trong các thương vụ đang tăng. Bên cạnh đó là xu hướng nhiều DN Việt chủ động mua DN ở nước ngoài để làm đầu cầu nhập khẩu sản phẩm của Việt Nam thay vì tự tìm các đầu mối ở thị trường xuất khẩu đang gia tăng. Hiện, đã có nhiều thương vụ trở thành các chuỗi trong nước để tăng sức chống chọi đã xuất hiện trong ngành bán lẻ và sản xuất. Liên kết và hội nhập chính là chiếc chìa khóa mở cánh cửa cho DN Việt bước vào không gian phát triển mới. Tuy vậy, các DN chỉ có thể thực hiện mua lại các DN khác khi đã thật sự lớn mạnh.
Cùng quan điểm này, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho rằng, DN Việt Nam nên mở rộng tầm nhìn, không phải chỉ lớn lên ở thị trường trong nước mà để tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, DN có thể vươn ra cả nước ngoài. Chúng ta có thể tham gia mua lại một phần hoặc toàn bộ các DN tiềm năng của nước ngoài. Nước ngoài nhìn vào Việt Nam thấy cơ hội để mua DN Việt thì tại sao chúng ta không nhìn ra thế giới để mua bán DN nước ngoài có giá trị, có công nghệ nhưng lại đang rao giá rất rẻ vì dịch Covid-19.
