Đánh úp ATC

Những phiên đóng cửa (thường được gọi là phiên ATC) luôn ẩn chứa những biến động bất ngờ, nhất là khi thị trường phái sinh (TTPS) đi vào hoạt động.

Một thời để nhớ

Cùng thời gian này năm ngoái được xem là thời điểm ăn nên làm ra của dân “đánh” PS. Do TT bước vào trend (xu hướng) điều chỉnh, nhưng kỳ vọng vẫn còn lớn nên khá nhiều phiên có chung kịch bản, phần lớn thời gian trong phiên VN Index chỉ giảm khoảng 4-5 điểm, tuy nhiên sang đến phiên ATC, lệnh bán được tung ra ồ ạt và đẩy điểm số giảm từ 10-15 điểm.

Cũng cần nói thêm về cách gọi “phiên ATC”, do trong phiên đóng cửa có lệnh ATC nghĩa là lệnh bán ưu tiên (bán mọi giá), nên mỗi khi cần bán gấp, bán bằng được nhà đầu tư (NĐT) hay sử dụng lệnh này, và đó cũng là lý do dân chứng khoán hay gọi phiên đóng cửa là phiên ATC.

Nắm được quy luật ở trên, dân “đánh” PS thường short (mở vị thế bán) hợp đồng tương lai (HĐTL) trong phiên, khi VN Index hay VN30 Index giảm vào cuối phiên thì những người short có lãi. Hoặc theo chiều ngược lại, nhiều NĐT cũng canh chừng để long (mở vị thế mua) vào cuối phiên, để canh ngày hôm sau TT phục hồi lại và có lãi.

Tuy nhiên, không có công thức nào là bất biến, có nhiều NĐT cố ý “short” trong phiên để đẩy giá xuống thì cũng xuất hiện nhiều người mua vào. Về bản chất, việc tìm kiếm lợi nhuận trên TTPS thường đến từ cách thức tạo khoảng cách (gap) về thị giá. Biến động càng lớn thì gap càng lớn và như vậy lợi nhuận càng cao. Gap chỉ xuất hiện khi cung cầu bị lệch về một bên và sẽ bị thu hẹp nếu cân bằng.

Phái sinh cân bằng

Khi thanh khoản tại TTPS được đẩy lên mức 10.000 tỷ đồng/phiên, cũng là lúc cụm từ “khó ăn” xuất hiện nhiều hơn. Sự cân bằng về mặt cung cầu đã nhanh chóng thu hẹp gap, hoặc thậm chí nếu có gap lớn thì cũng nhanh chóng bị “bóp” lại và cơ hội chỉ dành cho số rất ít NĐT. Còn trong bối cảnh hiện nay, với việc VN Index hay VN30 Index dù có tăng hay giảm thì gap nhỏ cũng khiến cho những NĐT “đánh” PS phải vã mồ hôi. Ở đây cũng cần nói về cách thức tạo gap trong khoảng vài tháng qua của VN Index hay VN30 ở những phiên ATC thật sự khó lường.

Theo đó, việc TT biến động trong phạm vi hẹp đã gián tiếp “làm khó” NĐT lần thứ nhất, là không biết nên short hay long nhưng phiên ATC thậm chí còn tạo ra những ẩn số khó lường hơn. Một thí dụ rất phổ biến, không ít lần trong phiên phát ra tín hiệu TT sẽ tăng, và “khuyến khích” NĐT mở vị thế mua (long) HĐTL, còn những ai muốn short thì thường chần chừ. Nhưng nghiệt ngã là vào đến phiên ATC, lệnh bán tung ra ồ ạt tại một số cổ phiếu vốn hóa lớn, đẩy VN Index và VN30 giảm, như vậy ai long thì sẽ lỗ, còn những ai muốn short thì cũng mất luôn cơ hội. Cũng phải nói thêm là dù trong phiên ATC, NĐT có short trong phiên thì cũng chưa chắc thắng vì có khi ngay đầu phiên giá của HĐTL tăng lại thì người short lại lỗ.

Thật ra, điều này khá phổ biến trên các TTPS bởi nó sẽ góp phần tạo ra sự cân bằng cung cầu, thậm chí cân bằng giữa các TT. Theo thời gian, mỗi TT sẽ có một đặc tính và chắc chắn sẽ không có TT nào “dễ ăn” ở đây.