Trường hợp “phổ thông” nhất là bạn vừa làm lại căn cước công dân và cầm tấm giấy thông hành mới ấy đi vay vốn, xin việc, chuyển nhượng tài sản... Lập tức bạn sẽ gặp phải những “người thẩm quyền” bình thường đáng yêu, mà nay bỗng nguyên tắc, khó tính đến kỳ lạ. Họ nhất quyết buộc bạn phải chứng minh cái “người sử dụng” CMND ghi trên các giấy tờ liên quan cũ với cái “người sử dụng” căn cước mới là một. Bạn chưa chứng minh được thì cứ chịu khó dừng vay vốn, dừng xin việc, dừng chuyển nhượng... Đó là tình huống mà bất cứ ai ngồi ghế thẩm quyền cũng có thể “hành tỏi” bạn lên bờ xuống ruộng.
“Thủ phạm” của vấn đề chính là sự khác nhau của “mã định danh” giữa tấm CMND cũ và thẻ căn cước mới. CMND cũ có “mã định danh” gồm 9 chữ số, còn thẻ căn cước công dân mới sử dụng “mã định danh” 12 chữ số. Để chứng minh được mã mới, mã cũ đều của một người sử dụng thì phải có một cơ quan xác nhận việc này, đó là cơ quan công an phụ trách việc cấp, đổi căn cước công dân.
Tuy nhiên, từ trước đến nay, người dân khi làm thủ tục cấp, đổi căn cước công dân, do chưa, hoặc không được cập nhật, khuyến cáo chi tiết thông tin cần thiết phải làm kèm theo giấy xác nhận về “mã định danh”, nên trong thực tiễn vẫn còn quá nhiều trường hợp không tránh khỏi phát sinh phiền phức khi sử dụng. Đáng tiếc, có người vì khắc phục một lỗi đơn giản như trên, mà mất đến vài tuần. Còn để dễ dàng giải quyết nhanh gọn hơn, không ít người đã phải lựa chọn “lách mình” qua các “cánh cửa tiêu cực”.
Suy cho cùng, một thủ tục phiền phức không có đáng như vậy thì có gì mà không đơn giản được? Chỉ cần cơ quan có chức năng để tâm và có một quy định cụ thể về việc cấp kèm một giấy xác nhận “mã định danh” do công dân tự trả phí là được.
Nhân câu chuyện này cũng cần nghĩ hướng cho đầu năm tới, khi một chiến dịch cấp căn cước công dân mới cho toàn quốc được khởi động. Lúc đó hoặc là cần nghiên cứu cấp quyền truy cập, tra cứu đồng thời quy định bắt buộc tra cứu, xử lý dữ liệu quốc gia về dân cư, với mục đích đơn giản thủ tục hành chính đối với tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, các cơ quan có thủ tục hành chính liên quan; hoặc là cần quy định cấp giấy xác nhận “mã định danh” khỏi cần hỏi cho tất cả các công dân thực hiện làm căn cước công dân mới.
Cải cách hành chính một cách toàn diện, làm việc với tinh thần công bộc, sẽ giúp người dân thật sự được nắm trong tay tấm giấy thông hành đầy đủ ý nghĩa và tính cách mạng của giấy thông hành trong thời đại công nghệ số.