Muốn đủ sống vẫn phải làm thêm
Ngay sau khi các bên chốt phương án tăng lương tối thiểu, nhiều NLĐ cho biết chưa hài lòng với mức này bởi họ cho rằng còn thấp, chưa đủ đáp ứng mức sống tối thiểu của họ...
Anh Nguyễn Văn Chiến (nhân viên một công ty trên địa bàn quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết: “Với mức tăng LTT 6,5% tôi nghĩ là thấp, nhưng dù sao tăng vẫn hơn không tăng. Vẫn biết doanh nghiệp (DN) ngày càng phải chịu cạnh tranh gay gắt và NLĐ cần thông cảm để cùng DN ổn định sản xuất, nhưng ít nhất NLĐ phải được bảo đảm mức sống của mình”.
Tương tự, chị Lê Thị Lan (kế toán của một DN ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) chia sẻ: “Mức LTT tăng 6,5% tôi nghĩ là thấp, bởi như vậy mức cao nhất ở vùng 1 cũng chỉ tăng 230.000 đồng, chưa đủ tiền đi một đám cưới chứ chưa nói gì đến đóng góp vào mức sống chung của gia đình”.
Theo ông Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Công nhân - Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐ), mức LTT tăng 6,5% thì mới đáp ứng được khoảng 93% nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Như vậy, vẫn còn khoảng 7% nữa mức tiền LTT mới đuổi kịp nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Không cải thiện được cơ bản đời sống của công nhân, lao động nhưng cứ tăng lương là NLĐ có lợi. Bởi hiện có tới 40% số công nhân, lao động được TLĐLĐ khảo sát cho biết phải chi tiêu hết sức tằn tiện, tiết kiệm mới có thể bảo đảm nhu cầu sống ở mức thấp.
Qua khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các DN vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết DN đề nghị năm 2018 không tăng LTT, vì 5 năm liên tiếp gần đây năm nào cũng tăng LTT. Chính vì thế, đại diện nhiều DN cho rằng, mức tăng LTT 6,5% lần này là phù hợp. Nếu mức tăng ít quá, trong một thời điểm nhất định sẽ tháo gỡ khó khăn cho DN nhưng NLĐ lại thiệt thòi về thu nhập và đóng bảo hiểm. Nếu phương án tăng nhiều hơn mức 6,5%, NLĐ có lợi còn DN lại thiệt thòi. Vì thế, đây là mức tăng lương hài hòa giữa hai bên.
Đại diện một DN phân tích: “Dù mức tăng LTT là 8, 9 hay 13,3%, thực chất cũng chưa bảo đảm được mức sống tối thiểu cho NLĐ. Tăng lương thì NLĐ vẫn phải đi làm thêm, nếu không sẽ chẳng sống nổi”. Ông Vũ Quang Thọ cũng đồng tình với ý kiến này và cho rằng: “NLĐ muốn có thêm thu nhập thì phải làm thêm. Mặc dù TLĐLĐ không ủng hộ NLĐ làm thêm nhiều nhưng trong điều kiện bất đắc dĩ chúng tôi vẫn phải đồng ý. Có những khảo sát của chúng tôi cho thấy, công nhân có thể sẽ đình công nếu không được làm thêm”.
NLĐ cần xác định rõ tính chuyên nghiệp
Bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Quan hệ lao động và tiền lương (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), phân tích: “Lương tối thiểu chỉ là mức sàn thấp nhất nhằm bảo vệ những lao động yếu thế, để NLĐ không bị bóc lột, để người sử dụng lao động không được trả lương thấp hơn mức này. Đó là mức sàn thấp nhất mà DN phải trả. Thu nhập của NLĐ chủ yếu dựa vào lương trung bình. Lương trung bình là quan trọng nhất. Mà lương trung bình phải do thỏa thuận, thương lượng của mỗi bên: NLĐ, chủ sử dụng lao động. Lương trung bình được quyết định bởi năng suất lao động, năng suất cao thì lương cao”.
Theo bà Minh, trong cơ cấu thu nhập của NLĐ, lương tối thiểu chiếm 40-60%, còn lại là lương trung bình. “Cái đích phấn đấu là tiền lương trung bình, do thương lượng giữa hai bên. Xu thế các năm tới LTT vẫn tăng, nhưng sẽ tăng thấp, không thể tăng mãi được, cũng không thể tăng hai con số như những năm trước. Mức tăng 6,5% như vậy là đủ bù trượt giá và sẽ bảo đảm mức sống của NLĐ”, bà Minh nói.
Ở một khía cạnh khác, để góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, nhiều chủ sử dụng thực hiện sàng lọc lao động bằng cách sa thải những người không làm được việc. Họ sẵn sàng chấp nhận trả mức lương cao hơn trung bình để giữ lại những lao động có tay nghề, cùng một lúc làm được mấy công việc. Vì thế, khi NLĐ chỉ biết bán sức lao động cho chủ sử dụng, hoàn toàn không có định hướng trong công việc (nay làm thợ xây, mai làm thợ may, sửa chữa máy…) thì họ đã không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Do vậy, NLĐ cần phải nhận thức để nỗ lực, phấn đấu, xác định rõ tính chuyên nghiệp cho mình.
