Bảo đảm an toàn vệ sinh lao động trong sản xuất nông nghiệp

Trao đổi với chúng tôi, chị Trịnh Thị Huyền ở xã Ninh Khánh (Hoa Lư, Ninh Bình) cho biết: Cách đây mấy tháng, khi bơm thuốc trừ sâu cho lúa, do chủ quan không đeo khẩu trang, chỉ mặc áo vải, đội mũ lá, cộng với bình bơm bị rò cho nên đã bị thuốc ngấm vào da. Về đến nhà, khắp người chị nổi mẩn đỏ, chân tay bủn rủn, choáng váng, phải đến bệnh viện điều trị và nghỉ làm nhiều ngày. Ðó là chưa kể, không hiếm trường hợp để thuốc trừ sâu ngay cạnh khu sinh hoạt của gia đình mà không bảo quản cẩn thận. Thậm chí, một số người khi đang pha chế thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) lại châm thuốc để hút, lấy tay lau mặt. Vỏ, bao bì thuốc BVTV nhiều nơi còn vứt bừa bãi không được thu gom, tiêu hủy đúng cách. Ông Nguyễn Văn Tuân (Thái Bình), vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại vụ bị điện giật trong khi sử dụng máy tuốt lúa gần một năm trước do cuộn dây dẫn của máy tuốt bị hở. Rất may, được người nhà kịp thời phát hiện, cho nên ông Tuân đã thoát khỏi lưỡi hái "tử thần". Song cánh tay phải bị điện giật vẫn còn di chứng, mỗi khi trái gió trở trời lại bị đau nhức. Ðây chỉ là hai trong số rất nhiều vụ tai nạn lao động xảy ra trong quá trình sản xuất nông nghiệp, mà nguyên nhân chủ yếu là do người lao động chủ quan hoặc chưa thật sự coi trọng việc bảo vệ an toàn cho chính bản thân khi làm việc.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực an toàn lao động (ATLÐ), một trong những nguyên nhân khiến tai nạn lao động trong sản xuất nông nghiệp có chiều hướng gia tăng là do trình độ nhận thức của người nông dân về vấn đề ATLÐ còn hạn chế; nhiều người dân không sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân khi tiếp xúc với thuốc BVTV, vứt vỏ chai, bao chứa thuốc tại đồng ruộng; lượng thuốc BVTV sử dụng vượt mức khuyến cáo. Phần lớn máy móc, thiết bị nông nghiệp đưa vào sử dụng thiếu các bộ phận che chắn an toàn, trong khi nhiều người lao động chưa hiểu rõ và chưa nắm được các nguyên tắc về an toàn trong sử dụng điện và máy móc nông nghiệp. Họ chủ yếu làm theo thói quen, theo sự mách bảo từ người này sang người khác và từ kinh nghiệm sử dụng của bản thân. Người dân mua thiết bị về tự học, tự làm mà không có người hướng dẫn bài bản. Bên cạnh đó, vấn đề ATLÐ trong sản xuất nông nghiệp cũng chưa được chính quyền địa phương và ngành chức năng quan tâm đúng mức; chưa có hệ thống văn bản pháp luật quy định, hướng dẫn cụ thể việc thực hiện an toàn lao động cho nông dân, cũng như chưa có quy định nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền về công tác này. Công tác quản lý nhà nước về ATLÐ trong nông nghiệp ở nhiều nơi bị buông lỏng; việc thanh tra, kiểm tra ATLÐ đối với nông nghiệp và nông dân còn bị bỏ ngỏ. Công tác thông tin, tuyên truyền, huấn luyện về vệ sinh, an toàn lao động chưa được thực hiện kịp thời, thường xuyên… Hậu quả là mỗi năm, trên cả nước xảy ra hàng trăm vụ tai nạn lao động trong sản xuất nông nghiệp khi bà con nông dân vận hành máy thái rau, máy tuốt lúa, máy làm đất; bị thương do giẫm phải vật sắc nhọn, trâu, bò húc; ngã khi thu hoạch cây ăn quả; nhiễm độc bước đầu do sử dụng thuốc BVTV không đúng cách... và tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật lâu dài.

Thời gian qua, có một thực tế là, việc sử dụng các loại hóa chất, phân bón, thuốc trừ sâu, sử dụng điện và máy móc… một cách thiếu khoa học, không an toàn trong sản xuất nông nghiệp đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe, tính mạng và tài sản của người nông dân. Ðể hạn chế tai nạn, tránh được những rủi ro cho nông dân khi tham gia sản xuất nông nghiệp, chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng cần nâng cao nhận thức cho người nông dân khi tham gia sản xuất nông nghiệp; tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc BVTV, hướng dẫn quy trình, nguyên tắc vận hành máy móc, thiết bị đúng cách, đúng liều lượng, thời gian quy định. Nhà nước cần xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các chính sách pháp luật và tăng cường công tác quản lý về ATLÐ trong lĩnh vực nông nghiệp; thiết lập hệ thống quản lý và nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác an toàn vệ sinh lao động trong nông nghiệp tại cơ sở; triển khai những biện pháp đồng bộ trong nghiên cứu, xây dựng hệ thống pháp luật, lực lượng cán bộ chuyên môn để hướng dẫn nông dân thực hiện những biện pháp bảo đảm an toàn vệ sinh lao động trong sản xuất nông nghiệp, tránh được những tai nạn lao động trong sản xuất. Tập trung đào tạo, huấn luyện kiến thức cho nông dân để vận hành máy nông nghiệp an toàn, hiệu quả. Bên cạnh đó, cần xây dựng và bổ sung, hoàn thiện các chính sách pháp luật về ATLÐ trong lĩnh vực nông nghiệp, thông qua việc tổ chức tuyên truyền, tập huấn sử dụng máy móc trang thiết bị; tổ chức, thanh tra, kiểm tra an toàn vệ sinh lao động đối với nông nghiệp, nông dân nhằm hạn chế thấp nhất mức độ rủi ro trong lao động, sản xuất.